BAYKAR Savunma’nın Bayraktar TB2 Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA), sahada aktif olarak görev yaparken AKINCI Taarruzi İnsansız Hava Aracı (TİHA) ise sahaya çıkmak için testlerine son hızla devam ediyor. Proje faaliyetlerinin yoğun bir şekilde ilerlediği bu dönemde, firmanın projeleri ile ilgili güncel durumu, BAYKAR Savunma Genel Müdürü Haluk Bayraktar’dan dinledik.
MSI Dergisi: AKINCI TİHA, ilk uçuşunu, 6 Aralık’ta gerçekleştirdi. AKINCI’nın geride bıraktığı uçuş testlerindeki başarıları, neler oldu ve önünde nasıl bir test programı yer alıyor?
Haluk BAYRAKTAR: Bayraktar AKINCI TİHA’nın test programı, takvimine uygun bir şekilde, başarıyla ilerliyor. Test takvimimizde önceliği, temel uçuş özelliklerini test etmeye verdik. 7 Ekim’de, en kritik testlerimizden biri olan; orta ve yüksek irtifalarda asimetrik itki testini başarıyla tamamladık. Asimetrik itki testinde, motorlardan birine yüksek güç vererek diğer motorumuzu en az güç ile çalıştırıp hava aracının tek motor ile havadaki tepkilerini ölçmeyi hedefledik ve test oldukça başarılı geçti.
Otopilot sistemi ve uçuş kontrol sistemleri gibi temel uçuş özelliklerinin testlerinin ardından, hava aracımızın, daha önceden öngörülen; kesintisiz uçuş saati, azami irtifası, faydalı yük kapasitesi gibi özellikleri de test edilecek. Öngörülen irtifa ve uçuş saatlerinde sınırları zorlayacak ve hava aracımızın temel özelliklerini test etmiş olacağız. Tüm bunların ardından da entegrasyonu tamamlanan faydalı yüklerle testlerimize başlayacağız.
Bayraktar AKINCI’nın son kullanıcıya teslimatı öncesinde, kabul isterlerini sağlamak maksadıyla gerçekleştirilen testlerle birlikte, uluslararası havacılık kriterlerini ve isterlerini de dikkate alıyoruz. Bu kapsamda, uluslararası havacılık kurallarına ve isterlerine yönelik testleri de test takvimimize aldık.
MSI Dergisi: Bu test programının tamamlanmasının ardından, AKINCI’nın envantere girmesi nasıl bir süreçte gerçekleşecek?
Haluk BAYRAKTAR: Bayraktar AKINCI TİHA projesinde uçuş testlerimiz, hâlihazırda Çorlu’da devam ediyor. Planladığımız ve şu anda yürütülmekte olan test programının tamamlanmasının ardından, Savunma Sanayii Başkanlığının ve kullanıcıların belirleyeceği kabul isterleri doğrultusunda, kabul testleri gerçekleştirilecek. Bayraktar AKINCI TİHA, tüm isterleri karşılayıp bu testlerde başarılı olmasını müteakip envantere girecek.
MSI Dergisi: AKINCI, ilk aşamada hangi faydalı yüklerle envantere girecek?
Haluk BAYRAKTAR: Envantere girecek ilk Bayraktar AKINCI’lar, daha önceden AKINCI’ya entegre edilmesini planlandığımız faydalı yükler arasından, teknolojik yetkinlik olarak kullanılmaya ve entegrasyona hazır olanlarla görev yapacak.
Bayraktar TB2, 260.000 Uçuş Saatini Geride Bıraktı
MSI Dergisi: Bayraktar TB2’lerin toplam uçuş saatinin güncel rakamını paylaşabilir misiniz? Bu rakamın ne kadarlık bölümü operasyonlar sırasında gerçekleştirildi?
Haluk BAYRAKTAR: Bayraktar TB2 SİHA’lar, 260.000 uçuş saatini tamamladı. Söz konusu uçuşların büyük çoğunluğunun, operasyonel uçuşlar olduğunu belirtmek isterim. 260.000 saatlik uçuşun, yalnızca 3.000 saat kadarı tarafımızdan verilen eğitimler için gerçekleştirilen uçuşlardır. Bu eğitim uçuşlarından ayrı olarak, son kullanıcı tarafından gerçekleştirilen uçuşlar, Bayraktar TB2 SİHA’ların, Türkiye’nin, bu toplam uçuş saatine ulaşan, ilk yerli ve milli hava aracı olmasını sağladı.
MSI Dergisi: Bayraktar TB2’ler, Türkiye’nin son dönemde gerçekleştirdiği; terörle mücadele ve sınır ötesi operasyonlarında, önemli roller üstlendi. Bu tecrübe, Bayraktar TB2’yi, kendi sınıfında, dünyada nasıl bir konuma getirdi?
Haluk BAYRAKTAR: BAYKAR olarak, 2000’li yılların başından bugüne gelen insansız hava araçları (İHA) serüvenimize baktığımızda, geliştirdiğimiz sistemler arasında, şu ana dek muharebe sahasında en etkin kullanılan sistemin Bayraktar TB2 olduğunu görüyoruz. Şu anda; Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Milli İstihbarat Teşkilatı envanterinde, toplamda 118 adet Bayraktar TB2 SİHA bulunuyor. Bu SİHA’ların yoğun bir biçimde sahada kullanılmaya başlamasının ve çok başarılı sonuçlar almasının ardından, harp stratejilerinde ve harp literatüründe yeni çalışmalar yapılmaya başlandığını söyleyebiliriz. Türkiye’nin İHA’lar ile elde ettiği başarılar, tüm dünyada büyük yankı uyandırıyor. Artık muharebe sahasında, yeni ve çok etkili bir aktörün ortaya çıktığı, herkes tarafından kabul edilir hale geldi.
CEZERİ, geleceğin yarışlarına bugünden hazırlanmamızın en somut örneklerinden biri olarak gösterilebilir. Dünya üzerinde, bu alanda yürüyen yaklaşık 400 proje var. Uçan araba pazarının küresel ölçekteki büyüklüğünün, 2026 yılında, 90 milyar dolara ulaşması olması bekleniyor. Şu an dünyada bu inovatif çalışmaları yapan, 2 milyar dolarlık bir girişim piyasası bulunuyor
Türkiye’nin terörle mücadelesindeki en büyük güç çarpanlarından biri haline gelen İHA’lar; Fırat Kalkanı Harekâtı, Zeytin Dalı Harekâtı ve Barış Pınarı Harekâtı’nda rüştünü ispatladı. Zeytin Dalı Harekâtı’nda, 5.300 saatin üzerinde görev yaparak harekât kapsamında gerçekleştirilen tüm uçuşlarının %90’ını; Bahar Kalkanı Harekâtı’nda ise 2.000 saati aşarak tüm uçuşların %80’ini gerçekleştiren Bayraktar TB2, Suriye’de gerçekleştirilen tüm harekâtlarda, en belirleyici unsur olarak kendini gösterdi. Özellikle Bahar Kalkanı Harekâtı’nda, sınırın Suriye tarafına tek bir savaş uçağı sokmadan, SİHA’larla filolar halinde toplu taarruz ederek düşman hedeflerinin ve hava savunma sistemlerinin etkisiz hale getirilmesi, dünyada ciddi anlamda ses getirdi. Bu harekât, dünya çapında üne sahip ve çok pahalı sistemler olan birçok hava savunma sisteminin, Türk yapımı insansız hava araçları tarafından, çok düşük maliyetli akıllı mühimmat ile etkisiz hale getirilmesiyle muharebe tarihine geçti diyebiliriz.
Tam olarak bu noktada, Roketsan’ın başarısını da dile getirmek gerekiyor. Roketsan’ın geliştirdiği MAM-L ve MAM-C mini akıllı mühimmatının bu başarıda önemli bir payı var. Dünya ordularında, uzun yıllardır kara kuvvetlerinin ana unsuru olarak görülen ana muharebe tankları başta olmak üzere, tüm kara hedeflerini, hareketli veya hareketsiz olması fark etmeksizin muharebede saf dışı bırakması, Bayraktar TB2’nin konvansiyonel harekâtlardaki etkisinin ne denli yüksek olduğuna da işaret ediyor.
Yurt içi ve yurt dışında, gerek tatbikatlarda gerekse muharebe sahasında kullanılarak rüştünü ispatlayan; hatta beklenilenin de ötesine geçerek dünya harp literatüründe değişiklikler yapılmasına sebep olan Bayraktar TB2’ler, sahadan aldığımız geri bildirimlerle her geçen gün daha da gelişiyor ve etkili olmaya devam ediyor.
Bunun dışında Bayraktar TB2 İHA’lar, güvenlik görevlerinin yanı sıra deprem, sel felaketi ve arama kurtarma çalışmaları gibi insani yardım görevleri ve orman yangınlarıyla mücadelede de aktif görev aldı. Tarım ve Orman Bakanlığı, bu yaz, Orman Genel Müdürlüğü bünyesinde görev yapan Bayraktar TB2 İHA ile yangın tehlikesine karşı, 3,5 milyon hektarlık orman alanını, 7/24 gözetledi. Bakanlık, orman yangınlarına erken müdahale imkânı veren ve yangınları önlemede etkin kullanılan Bayraktar TB2’nin başarılı görevlerini, birçok kez sosyal medya hesaplarından duyurdu.
MSI Dergisi: BAYKAR Savunma, Ukrayna’nın envanterindeki Bayraktar TB2’ler için nasıl bir destek sağlıyor?
Haluk BAYRAKTAR: Yurt içinde kullanıcılara sağladığımız teknik desteklerde olduğu gibi yurt dışında da kullanıcılara sahada teknik destek sağlıyoruz. Sahada yer alan personelimiz, son kullanıcının teknik destek ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde, Ukrayna’da yerleşik olarak görev yapıyor. Bu kapsamda, Ukrayna’da teknik destek için personel bulundurarak ihtiyaçlara cevap veriyoruz. Bunun yanı sıra eğitim ve bakım hizmetlerini de kullanıcıya sağlıyoruz. BAYKAR olarak, satış sonrası destek politikamız kapsamında, kullanıcının sahadaki ihtiyaçlarını önemsiyor ve geri dönüşlerini dikkate alarak hem iyileştirmeler yapıyoruz hem de kullanıcının sistemleri en etkili şekilde kullanması için destek hizmeti veriyoruz.
MSI Dergisi: Ukrayna Silahlı Kuvvetleri envanterindeki Bayraktar TB2’lerin performansı ile ilgili neler söylemek istersiniz? Kullanıcıdan ne gibi geri bildirimler alıyorsunuz?
Haluk BAYRAKTAR: Daha önce de basına yansıdığı üzere, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, son dönemde gerçekleştirdiği tatbikatlarda, Bayraktar TB2’leri etkili bir biçimde kullanmaya başladığını göstermiş oldu. Basına yansıyan haberlerden ve bizlere gelen geri dönüşlerden, söz konusu tatbikatlarda, Bayraktar TB2 SİHA’ların gerçekleştirdiği atışlarda, büyük başarı sağlandığını biliyoruz. Zaten hâlihazırda kendini Türkiye’nin terörle mücadele operasyonlarında ve sınır ötesi harekâtlarında en iyi şekilde ispatlayan Bayraktar TB2 SİHA’lar, Ukrayna’da da etkili bir biçimde görev yapmaya devam ediyorlar. Bu noktada, son kullanıcıdan aldığımız geri dönüşlerin, oldukça olumlu olduğunu ifade etmek isterim.
MSI Dergisi: Bayraktar TB2’lerin Katar’a teslim edilmesi ve kullanıma alınması ile ilgili son durum hakkında bilgi verebilir misiniz?
Haluk BAYRAKTAR: Katar’da da Ukrayna ile aynı şekilde tatbikatlarda yer alan Bayraktar TB2 SİHA’ların, büyük başarı gösterdiklerini öğrendik. Katar Silahlı Kuvvetleri, sistemleri tatbikatlarda deneyerek ve harbe hazır bir biçimde tutarak aktif olarak kullanıyor. Bu ülkeden aldığımız geri dönüşler de tıpkı Ukrayna’da olduğu gibi son derece olumlu.
MSI Dergisi: CEZERİ Uçan Araba’nın prototipini, ilk kez TEKNOFEST İstanbul’da sergilediniz ve araç oldukça beğeni topladı. Bu projedeki güncel gelişmeleri ve gelecek dönem yol haritasını bizimle paylaşabilir misiniz?
Haluk BAYRAKTAR: CEZERİ, geleceğin yarışlarına bugünden hazırlanmamızın en somut örneklerinden biri olarak gösterilebilir. Dünya üzerinde, bu alanda yürüyen yaklaşık 400 proje var. Uçan araba pazarının küresel ölçekteki büyüklüğünün, 2026 yılında, 90 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Şu an dünyada bu inovatif çalışmaları yapan, 2 milyar dolarlık bir girişim piyasası bulunuyor. Yakın gelecekte, bu araçları şehirlerimizin üzerinde görmemiz mümkün. Bu nedenle bu yarışa şimdiden başlayarak gelecekte bu işi en iyi yapan ülkelerden biri olabiliriz. Bu vizyonla başlattığımız CEZERİ Uçan Araba projemizde, ilk uçuş testimizi, 15 Eylül tarihinde gerçekleştirdik. Testler takvime uygun olarak sürecek.
Uçuş testlerimizi, şimdilik insansız olarak icra ediyoruz. İnsanlı bir hava aracı yapmanın en önemli kriterlerinden biri, son derece emniyetli bir sistem olması gereğidir. Bu nedenle insanlı uçuşlardan önce, önümüzde uzun bir insansız uçuş test programı yer alıyor. Bu testleri tamamladıktan sonra, insanlı uçuşlara başlamayı planlıyoruz. Önümüzdeki 3-4 yıl içerisinde, uçan arabaları, gerek turistik gerekse kırsal alanlarda sportif amaçla kullanılırken görebiliriz. Ancak, gerek regülasyonun oluşması gerekse batarya teknolojilerinin gelişmesi ihtiyacından dolayı, yakın zamanda, uçan arabaların şehirlerimizin üzerinde günlük hayata dâhil olmasını beklemiyoruz.
Bizim temel motivasyonumuz, geleceğin yarışlarına hazırlanmak ve bu teknolojide, ilerleyen süreçte, dünyanın en iyilerinden biri olmak. Önümüzde uzun bir süreç olduğunun bilincindeyiz. Kısa vadede ise testlerimize, takvimimize uygun olarak devam ediyoruz. Uçan arabamızın, daha iyi navigasyon ve daha gelişmiş yapay zekâ yeteneklerine sahip olabilmesi için, test faaliyetlerini ve geliştirme çalışmalarını sürdüreceğiz.
MSI Dergisi: Ulaştığınız yerlilik oranları ile ilgili neler söylemek istersiniz?
Haluk BAYRAKTAR: Bildiğiniz üzere, Savunma Sanayii Başkanlığının verilerine göre, Bayraktar TB2 SİHA’larda ulaştığımız yerlilik oranı yüzde 93. Bu, millilik ve özgünlük anlamında çok yüksek bir oran. BAYKAR olarak öncelikli hedeflerimizden biri, Milli Teknoloji Hamlesi vizyonuyla yalnızca kendi kabiliyetlerimizi artırmakla kalmayıp adeta bir dip dalgası ile bunu tüm ülkeye yaymak. İnsansız sistemlerimizin kritik bileşenlerinin tamamını, kendi tasarımımız ve kendi üretimimizle gerçekleştirmek, en büyük hassasiyetlerimiz arasında yer alıyor. Ürettiğimiz her bir insansız hava aracıyla irili ufaklı birçok parça üreten küçük ve orta ölçekli işletmelere ve ülkemizin tüm sanayicilerine, yeni kabiliyetler kazandırmak istiyoruz. Bu nedenle en kritik bileşeninden, en ufak parçaya kadar hava aracını oluşturan parçaları, gerek kendimiz üreterek gerekse yerli üreticilerimizin üretmesini teşvik ederek hep birlikte gelişmek ve daha iyilerini yapmak, hedeflerimiz arasında yer alıyor. BAYKAR olarak, geliştirdiğimiz sistemleri, yaklaşık 100 yerli alt yüklenicimizle iş birliği içerisinde üretiyor ve ülkemizin teknolojik kalkınmasına da katkı sağlıyoruz.
MSI Dergisi: İhracat cephesinde yaşanan gelişmeler hakkında bilgi verebilir misiniz?
Haluk BAYRAKTAR: Devletimizin kurumları ile koordineli olarak sistemlerimizin ihracatına yönelik birçok ülke ile görüşmelerimiz devam ediyor.
BAYKAR Savunma Genel Müdürü Haluk Bayraktar’a, zaman ayırıp sorularımızı cevaplandırdığı ve verdiği bilgiler için, okuyucularımız adına teşekkür ediyoruz.
