Saim Turgut KOÇAK / tkocak2019@gmail.com
Türk gemi inşa ve savunma sektörünün duayenlerinden Em. Yük. Müh. Tuğa. M. Savaş Onur’u beklemediğimiz bir zamanda, 25 Mayıs 2020 günü sonsuzluğa uğurladık. Gölcük Tersanesi Komutanlığında, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Karargahında ve STM Savunma Teknolojileri Mühendislik A.Ş.’de (STM), aralıklarla da olsa 1990 yılından bu yana meslek yaşantımın 30 yılını yakinen emrinde çalışarak geçirdiğim değerli büyüğüm için tarihe bir kayıt düşmek istedim. Vatanına hizmet etmeyi görev bilmiş bir lider, bir mütevazı halk kahramanı, çok iyi bir deniz subayı ve makine yüksek mühendisi olarak kendisinin ülkemize katkılarına benim gibi, bu satırların çok sayıda okuyucusu da bizzat şahit olmuştur.
Gölcük Tersanesinin denizaltı, fırkateyn ve diğer sınıf gemilerin inşaası (“İnşaası” ifadesini özellikle kendisi anmak için yazdım. “Gemi inşaatı” yerine “Gemi inşaası” demeyi severdi, hep “gemi inşaası” olarak kaldı aramızda.) ile çok yoğun olduğu 1980-1999 dönemi içerisinde, Gölcük Tersanesi Komutanlığında masa subaylığı (proje yöneticiliği) ile başlayan ve son olarak icra ettiği Tersane Komutanı görevine kadar aşama aşama uzanan süreçte, zaman mevhumu olmadan daima işinin başında, projelerini dikkatle planlayan, takip eden, personelini gerçek bir baba şefkati ile ama ciddiyetle yöneten bir profesyoneldi.
Gölcük Tersanesi Komutanlığında ilk tanışmamız, 1990-1992 döneminde dizayn ettiğimiz ikinci TCG GÖLCÜK’ün (Y-50) inşaatından sorumlu Yarbay rütbesinde 310 Gemi İnşa Başmühendisi iken oldu. Sabırla biz Üsteğmenlerin titiz dizayn faaliyetlerini destekledi, gerektiğinde önerileriyle geliştirdi. Ama, o dönem birlikte çalıştığımız ve bugün askeri gemi inşa sektöründe üst düzeylerde görev yapmaya devam eden veya emekli olmuş kıymetli arkadaşlarımla birlikte gerçek muharip gemi inşa yeteneğini bizlere AY ve PREVEZE sınıfı denizaltılarımızın, TCG ORUÇREİS (F-245), TCG KEMALREİS’in (F-247) Gölcük Tersanesi Komutanlığında inşaatları süresince verdiği görevlerle aşıladı. Askeri gemi inşaası proje yönetimi, planlaması, kriz yönetimi, inşa teknik yönetimi, altyapı geliştirme faaliyetlerinde hem bizleri yönlendirdi hem de temel mesleki prensipler edinmemizi sağladı. “Projelerimizi zamanında, bütçesinde ve gereken kalitede bitirmemiz esastır”, “Deniz Kuvvetleri Komutanlığı ve Gemi Personeli askeri tersanelerimizin müşterisidir, bir dedikleri iki edilmeyecektir, müşteri memnuniyeti esastır”, “Gemi inşaası yapmayan tersane gemi onarımında çok başarılı olamaz”, “başarıları paylaşırız, hatalarınızın sorumluluğu bana aittir”, “inşa halindeki gemi, saha mühendisleri için cephedir, kızak altında odanız da oturmayın, gemiye gidin”, “denizaltı dizaynımızı yapabilecek seviyeye gelmeyi hedefleyin”, “genç mühendisleri yetiştirmeyi görev edinin” sözleri bugün hala kulağımdan eksik olmayan ilkeler. Vizyoner bir bakışla zor hedefler koymak, başarılı, güçlü ekipler kurmak ve büyük bir motivasyon ile hedeflere yöneltmek en büyük yeteneğiydi.
Hepimizi çok üzen, talihsiz 1999 Gölcük Depremi sonrası kısa sürede komutanı olarak atandığı Gölcük Tersanesinin geçmiş performansını süratle kazanması için yapılacak işlerle olduğu kadar her bir personelinin sıkıntısı ile tek tek ilgilenmesi, Gölcük Tersanesi çalışanlarının ona duyduğu sevgi ve saygıyı daha da arttırdı.
1990’lı yıllarda aldığı görev üzerine Pakistan ve Malezya’nın denizaltı projelerinin Gölcük Tersanesi Komutanlığı ile müşterek yapılması için çok önemli çaba sarf etti. Bu çabalar esnasında tanıştığı ülke yetkililerinin, askeri personelinin kendisini ne kadar çok sevdiği ve saydığını ise 2006 yılından itibaren bizzat şaşırarak ve gıpta ile izledim. PREVEZE ve GÜR Sınıfı denizaltıların dünyada ilk kez Türkiye’de Gölcük Tersanesi Komutanlığında başarıyla inşa edilmesinde ortaya koyduğu profesyonellik muhteşemdir. Edinilen deneyimlerin katkısı ile Türkiye’de denizaltı dizaynının yapılması için belirlediği vizyon gemi inşa tarihimizde yer almalıdır. Alman dizaynı denizaltıların Gölcük Tersanesi Komutanlığında inşaatları esnasında genç personelin deneyim kazanmasına, eğitimine verdiği önemle başlayan süreç, emekliliğinden sonra 2006 Nisan ayından itibaren STM’de kurduğu Denizaltı Projeleri grubu, takiben Denizaltı Dizayn ve Savaş Sistemleri grupları; bu grupların Deniz Kuvvetleri Komutanlığımızla birlikte denizaltı dizaynına giden yolda fiilen teknik ve proje deneyimi kazanmalarını da sağlayacak;
- AY sınıfı denizaltı modernizasyon projesinin başarıyla ve emsallerine nazaran çok daha düşük bir bedelle yapılmış olması,
- Halen süren Yeni Tip Denizaltı (YTDA) Projemizde azami ölçüde yerli katkı yapılabilmesine yönelik çabaları sonucunda bugün gördüğümüz ve görmeye devam edeceğimiz başarılı sonuçlara, büyük tasarruflara ulaşılması,
- Pakistan AGOSTA sınıfı denizaltı modernizasyon ihalesinin halen başarıyla sürmesi,
- PREVEZE Sınıfı denizaltı modernizasyon projesinde de sorumluluk alınmış olması,
- Uzun yıllardır diğer ülkeler ile denizaltı modernizasyonu ve müşterek denizaltı inşaatı için yılmadan sürdürdüğü girişimleri, çabaları, vizyoner bakışının, hedef odaklı ve yılmayan azminin çok somut örnekleri olmuştur.
MİLGEM projesinde, SSM’nin (şimdi SSB) ana alt yüklenicilerinden biri ve halen ana yüklenicisi olan STM’de Deniz Projeleri Yöneticisi olarak 2006 yılı başında önce üç, Nisan 2006’dan itibaren bir araya getirdiği ben dahil beş kişilik kadrodan, bugün 220’nin üzerinde, deneyimli emekli/müstafi Deniz Kuvvetleri personeli ve çok büyük oranda sivil kökenli, çok çalışkan gencimizi bir araya getiren STM Deniz Projeleri Direktörlüğü’nü oluşturmuş, Türkiye’nin en büyük askeri dizayn ekibi haline getirmiştir. MİLGEM projesinde yurt içi firmalarımızın kazandığı birikim ve milli üretim yeteneği motivasyonu, özel sektör tersanelerimizde son yıllarda inşa edilmiş bazı askeri gemilerimizde milli ürün kullanım oranının artmasını sağlamıştır.
2006 yılı sonbaharında “Deniz Kuvvetlerimizin ihtiyaç duyduğu diğer gemilerin de yurt içi üretimlerinin nasıl yapılacağını ve nasıl ihracat edebileceğimizi çalışın, SSM’ye de arzedelim” direktifi ile başladığımız çalışmada, tüm askeri gemi projelerimizin yurt içinde azami milli katkı ile yapılabileceği konusunda mutabık kaldık, sonrası ve sonuçları bugün ortadadır. Savunma fuarları, yirmiye yakın ülkede iş geliştirme çabaları, verilen teklifler ardı ardına geldi. Bu çalışmalarda kendisi daima önderimiz, yol göstericimiz, yorucu ortamlarda hep seyahat arkadaşımız oldu, asla yılmadı. 2013 yılında Pakistan Denizde İkmal Gemisi projesi ve Pakistan AGOSTA Sınıfı Denizaltı Modernizasyonu Projesi kazanıldı. Pakistan MİLGEM projesinin Türkiye’ye kazandırılmasında da çok büyük katkı sağlamıştır.
Yazdıklarım, Türkiye’ye adanmış bir yaşamdan çok kısa kesitler oldu, daha yazılabilecek çok çabası, başarısı var. Zaman zaman ünlü bir yurt dışı belgesel kanalında bir ABD’li Tuğamiral, bir denizaltı inşa projesini yönetmiş olmakla övünür, ben de “o da bir şey mi biz altı denizaltı, üç fırkateyn inşaatını yönetmiş bir Tuğamiral’le çalışıyoruz” diyerek saygı ve sevgi ile kendisinin kulaklarını çınlatırdım.
Birlikte çalıştıklarından vefat eden herkese son görevini yapmaya çok önem verirdi. Bu kez bizler kendisine son görevimizi yapmak için binlerce kişi bir araya gelecektik ama belki kendi vasiyeti, ama kesinlikle ailesinin biz sevdiklerini koruma çabasıydı, sessiz bir gemi edasıyla, en sade şekilde ayrıldı bu limandan. Baki kalan sadece hoş bir seda olmayacak, değerli fedakâr eşi, çocukları, torunları, asker ve sivil çalışma ortamında kendisi ile birlikte çalışma imkânı bulmuş yüzlerce ekip arkadaşı, kendisini sevgi ve hasret ile hep hatırlamaya, vizyonuna ulaşmak için çabalamaya devam edeceğiz. Ruhu şad, mekânı cennet olsun.
Saim Turgut Koçak Kimdir?
Gemi İnşa ve Gemi Makineleri Yük. Müh. Em. Dz. Albay Saim Turgut Koçak, 1983 yılında Deniz Harp Okulundan mezuniyetini takiben, 23 yıl Deniz Kuvvetleri Komutanlığı gemilerinde branş subayı, tersanelerinde ve karargahında mühendislik ve yöneticilik görevleri yapmıştır. 2006 yılında emekli olmasını takiben STM’de 12 yıl süre ile Deniz Projeleri Dizayn Yöneticiliği görevinde bulunmuştur. Halen, Piri Reis Üniversitesi Fen Bilimleri Fakültesi Gemi İnşa ve Gemi Makineleri bölümünde doktora eğitimi almaktadır.
