Teknoloji; süreçleri iyileştirmek, maliyet etkin çözümler sunmak ve stratejik iş hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla zorlu ve karmaşık endüstriyel ihtiyaçları karşılamak üzere her gün daha da ilerliyor. Türk savunma ve havacılık sanayisindeki etkisini günden güne arttıran BİTES de teknolojinin bu gelişimini yakından takip ediyor ve sektöre sunduğu çözümlere uyarlıyor. Firma, ilerleyen teknoloji doğrultusunda, geleneksel sabit simülatörlere göre daha uygun maliyetli ve taşınabilir bir alternatif olarak geliştirdiği Karma Gerçeklik Tabanlı Eğitim Cihazı’nın (KARMA) kullanım alanlarını genişletmeye hazırlanıyor.
Günümüzde hâlâ büyük ölçüde eşzamanlı öğrenmeye ve yerinde eğitime dayalı şekilde ilerleyen havacılık alanındaki eğitim yöntemleri, öğrenci pilotların katılımı üzerinde kısıtlamalar oluşturmaktadır. Pahalı eğitim ekipmanı nedeniyle de personelin katılımı noktasında darboğazlar yaşanabilmektedir. Öte yandan, karma gerçeklik teknolojisindeki mevcut ve gelecekteki potansiyel gelişmeler, pilot eğitimlerini iyileştirmek açısından yeni fırsatlar yaratmaktadır.
Karma gerçeklik uygulamalarında, uçuş kumandaları (HOTAS) ve koltuk, gerçek veya simüle olarak
dokunulabilir (tactile) bir şekilde kullanılmaktadır. Dış dünya görüntüleri de tamamen gözlük tabanlı olarak sanal gerçeklik yaklaşımıyla oluşturulmaktadır. Diğer taraftan, aviyonik sistemler dâhil diğer kokpit içi gösterge ve paneller ise ürünün kurgusuna ve amacına bağlı olarak, yazılım tabanlı sanal kokpit (glass
cockpit) yaklaşımıyla veya donanım tabanlı gerçek/simüle cihazların kullanımı yaklaşımıyla gerçekleştirilebilmektedir. Her ikisine de yer verilen hibrit bir yaklaşım da kullanılmaktadır
Uygun Maliyetli ve Taşınabilir KARMA
BİTES, yukarıdaki örneklerdeki gibi pilot eğitimi amacıyla uçuş
simülatörü olarak geliştirdiği ve geleneksel sabit simülatörlere göre daha uygun maliyetli ve taşınabilir bir alternatif sunan KARMA’nın daha fazla platformda kullanılması için çalışmalarını hızlandırdı. Geliştirmeler tamamlandığında, KARMA cihazı; tekerlekli ve paletli zırhlı araçların yanı sıra silah ve füze sistemleri
gibi platformlar için de benzer bir konsepti uygulayarak mürettebatın görev eğitimine yönelik kullanılabilecek.
BİTES’in geliştirdiği karma gerçeklik tabanlı eğitim cihazları, fiziksel dünya (örneğin; uçuş kumandaları,
HOTAS vb. fiziksel görev kontrolleri) ile yeni nesil oyun motorları kullanılarak oluşturulan çok yüksek
çözünürlüklü sanal dünyayı kusursuz bir şekilde harmanlayabilmektedir. Son derece etkili bu teknolojik yaklaşım, eğitim sağlayıcıların, öğrenci pilotlara; uçuş prosedürlerini, arızaları ve diğer seyrüsefer esaslarını
öğretilebileceği bir ortamın, düşük maliyetle ve yüksek doğrulukla oluşturulabilmesini sağlamaktadır.
Sanal Dünyadaki Nesneler, Gerçeklikle Buluşuyor
BİTES simülasyon mühendisleri, gerçek dünya ile sanal dünyanın birleştirilmesi için gelişmiş yazılım algoritmaları ile ultra yüksek çözünürlüklü stereo geçiş teknolojisine sahip karma gerçeklik gözlükleri kullanıyor. Böylece yeni nesil oyun motoru içinde yaratılan sanal bir sahnede, bir uçak kokpiti gibi gerçek dünya nesnelerinin şekliyle eşleşen bir alan veya “maske” oluşturulması sağlanmaktadır. Böylelikle sanal
dünya ve gerçek dünya görüntüleri, hassas bir konum doğruluğu ile bir araya getirilebilmektedir. Kullanılan
maskeleme ile gerçek dünyadan sanal dünyaya açılan bir portal oluşturulmakta; böylece gerçek dünyadaki objeler, sanal dünyadaki dijital ikizleri ile sorunsuz bir şekilde birleştirilebilmektedir.
Projektör tabanlı sistemler; maliyet, bakım ve derinlik algısı dâhil olmak üzere gelişmekte olan genişletilmiş
gerçeklik (extended reality / XR) teknolojilerine kıyasla birçok dezavantaja sahiptir. Gözlük kullanılarak sanal ve karma gerçeklik teknolojileriyle daha yüksek çözünürlükte görüntüler oluşturulabilmekte ve kelimenin tam anlamıyla, kısıtlı domların sınırları olmadan, her yere bakılabilmektedir. 360 derece görüş kapasitesi sayesinde pilotlar için üst düzey nitelikte bir gerçekçilik sağlanmaktadır.
30 Dakikada Kullanıma Hazır
BİTES’in geliştirdiği KARMA sistemi, sadece piyasada bulunan bileşenlerden oluşmaktadır ve çok kısa sürede monte edilebilmektedir. Çeşitli uçak ve helikopter platformları için yapılandırılabilen sistem, tek kişi tarafından 30 dakikada kurulabilmektedir.
Karma gerçeklik uçuşu hem sabit kanatlı hem de döner kanatlı uçak operatörlerine fayda sağlayabilmektedir.
Temel pilot eğitimi sırasında ise;
- Pilot Görüş Alanı
- Kokpit Tanıtımı
- Acil Durum Prosedürleri
- Temel Uçuş Prosedürleri
- Trafik Yaklaşma İşlemleri
- Coğrafi Tanıma için kullanılabilmektedir.
Yukarıdaki ortak görevlere ek olarak, gelişmiş pilot eğitim görevleri sırasında karma gerçeklik uçuşundan aşağıdaki kapsamlarda da yararlanılabilir:
- Formasyon Uçuşu
- Görev Provası
- Havada Yakıt İkmal Uygulaması
- Dağıtık Görev
- Operasyonları (DMO)
- Canlı Sanal Yapısal
- Eğitim (LVC)
Karma Gerçeklik Uçuş Özellikleri ve Avantajları
- KARMA, geleneksel tam uçuş simülatörlerine ek olarak, erişilebilir eğitim tekrarları yoluyla daha iyi hazırlanmış bir eğitim ortamı oluşturarak pilot yeterliliğini hızlandırır.
- Öğrenciler, canlı eğitim-öğretim yazılımı sayesinde daha hızlı ilerler ve simülatör deneyiminden daha fazla fayda sağlar.
- En son bilgisayar teknolojisi ve yüksek performanslı hazır grafik işlemcileri sayesinde oyun motoru tabanlı bir görüntü üreteci sağlar.
- Entegre tasarım, yüksek çözünürlük yetenekleri, genişletilmiş görüş alanları ve “Whole World” veri tabanının kullanımı dâhil olmak üzere gelecekteki cihazlarda gelişmiş özelliklerin kullanılmasını sağlar.
- 360 derece görüş alanı imkânı sunar.
BİTES’in bu konsepti daha da geliştirmek ve ürünleştirmek için yoğun çalışmaları devam etmektedir. Bu bağlamda farklı uçak tipleri ve helikopter platformları ile uçuş geliştirme olanağı sağlayacak şekilde, fiziksel model ve 3 boyutlu model çalışmaları sürmektedir. Benzer şekilde, kara araçları için sürücü eğitimi verilmesi
noktasında da çalışmalar yürütülmektedir. Mevcut arazi modelinin çözünürlüğünü arttırma ve yeni arazi modeli ekleme faaliyetlerine ek olarak, BİTES, seyrüsefer yetkinliklerini arttırmak için de yine jenerik olacak
şekilde kapsamlı sanal kokpit çalışmalarına ağırlık vermektedir. Konseptin hareket sistemleri (motion systems) ile zenginleştirilerek gerçekçilik kabiliyetlerinin arttırılması planlanmaktadır.
Diğer önemli bir nokta da bu tür simülatörlerin sadece sivil alanda değil askerî alanda da kullanılmasıdır. BİTES mühendisleri, sadece uçuş ve sürücü eğitimine yönelik değil; taktik ve görev eğitimi verilebilmesine olanak sağlayacak şekilde sisteme ilave yeteneklerin eklenmesi konusunda da çalışmalarını sürdürmektedir.
