Dünyanın hemen her yerinde, askeri mücadelelerde başarı hedefleyen toplumlar, tarih boyunca kendilerinden beklenen görevleri yerine getirebilmek, yeni stratejiler ortaya koyabilmek ve kazanmak adına çeşitli yöntemlere başvurarak askeri eğitimler aldılar. Yakın geçmişte gelişen teknolojinin savunma sistemlerinin çeşitliliğine yaptığı katkılara paralel olarak muharebe alanlarının daha karmaşık hâle gelmesi, eğitim stratejileri açısından yeni ihtiyaçları da beraberinde getirdi. Son dönemde ise teknolojik gelişimin baş döndürücü hızı muharebenin tanımını değiştirirken; askeri eğitimler de gerçek anlamda başka bir boyuta taşındı. Savunma ve havacılık endüstrisinde geleceği şekillendirecek teknolojiler geliştiren BİTES, çeşitli ve olası savaş senaryoları tasarlayarak, eğitimleri Askeri Metaverse’e yani Miliverse’e taşıyor.
Eğitimlerin Temel Gereksinimleri
BİTES mühendisliği, askeri eğitimlerin gerçek savaşlara en yüksek düzeyde benzerliğini sağlamak için herhangi bir seviyedeki askeri birimin (piyade, hava savunma operatörü, pilot, komutan vb.) tek başına ve kendi görevleri doğrultusunda eğitim alması yerine, ağ merkezli harp (network centric warfare) doktrinine uygun olarak eğitim simülasyonları tasarlıyor. Bu bağlamda, farklı görevlerdeki ve rollerdeki birimlerin, ast ve üst birimleriyle ve yatay seviyedeki diğer birimlerle olan etkileşimleri de eğitim kapsamına dâhil edilerek, eğitimin gerçekçiliğinin arttırılması sağlanıyor. Böylece “Savaştığın Gibi Eğitim Al” (Train as You Fight) yaklaşımının tam olarak gerçekleştirilmesi ve farklı seviyelerdeki askeri birimlerin; bilgi alma/toplama, bilgilendirme, karar verme, emir verme ve uygulama bütünlüğü içinde kendi görevlerine ve rollerine göre tecrübe kazanması amaçlanıyor.
Askeri eğitimler, birimlerin uygulama bütünlüğü içinde eğitilmelerinin sağlanması amacına uygun olarak, tek er seviyesinden sahadaki takım/tabur komutanlarına ve hatta karargâhlardaki üst seviyeli karar verici komutanlara kadar, yatay ve dikey teşkilatlanmalar arasındaki etkileşimleri de içerecek bir bütünlük ve koordinasyon içinde gerçekleştiriliyor. Buna ek olarak, müşterek harekâtlarda kara, deniz, hava ve hatta iç güvenlik birimlerinin koordinasyonu kapsamında ihtiyaç duyulacak eğitimlere de olanak sağlanıyor.
Müşterek Kuvvetler Harekât Ortamı
Teknolojik gelişmelere paralel olarak ortaya çıkan yeni silah sistemleri ve bu silahların farklı konseptlerle muharebe sahasında kullanılması, askeri eğitimlerin de bu yeni konseptlere uygun olarak güncellemesini gerektiriyor. Aksi takdirde karmaşık askeri sistemlerin, teorik eğitimler sonrasında verimli bir şekilde kullanılması mümkün olmuyor. Bu nedenle gerçek sistem üzerinde canlı eğitimler ve/veya eğitim simülatörleri üzerinde gerçekleştirilen sanal eğitimler, askeri eğitim sürecinin önemli ve vazgeçilmez aşamaları olarak öne çıkıyor. Bu bağlamda, ağ merkezli harp kapsamında gerçekleştirilmesi gereken koordinasyonun da canlı ve/veya sanal eğitim ortamlarında uygulanabilir olması, harbe hazırlık seviyesini oldukça yüksek değerlere çıkarıyor. Eğitimin gerçekleştirilmesinin yanında, gereksinimlere göre eğitim planlanmasının yapılması, planlara göre senaryoların hazırlanması ve eğitim tamamlandıktan sonra faaliyet sonrası incelemenin gerçekleştirilmesi, eğitimin verimini arttırıyor.
Canlı Eğitim Ortamının Dezavantajları
Hem eğitimlerin olabildiğince gerçekçi olması ihtiyacı hem de eğitimlerin gerçek savaş ortamında olduğu gibi farklı seviyelerdeki birimleri bir araya getirme ihtiyacı, birçok zorluğu da beraberinde getiriyor. Canlı eğitim ortamlarında (tatbikatlar) bu eğitimleri gerçekleştirmenin maliyetli bir yaklaşım olmasını yanı sıra dost, düşman ve nötr birimlerin dâhil olduğu bu eğitimlerde, her koşulda gerçek sistemlerde gerçek mühimmatın kullanılması, muhtemel kaza risklerinden dolayı söz konusu olamıyor. Benzer şeklide, canlı eğitim ortamlarında karşı karşıya gelen kuvvetlerin ve sivillerin rollerini üstlenen birimlerin davranışlarının gerçek hayatta olabilecek çeşitlilikten ve gerçekçilikten uzak kalabileceği; ek olarak farklı arazilerde ve farklı hava şartlarında eğitim gerçekleştirme olanağının imkân dışı olması, simülasyon tabanlı eğitim yaklaşımını önemli bir etken olarak öne çıkarıyor. Ancak bu durum, beraberinde başka riskler taşıyor.
Simülasyon Tabanlı Eğitim Yaklaşımı
Son yıllarda, simülasyon tabanlı askeri eğitimlerin yoğun bir şekilde gerçekleştiriliyor olması, özellikle simülatör sistemlerinin dâhil olduğu sanal eğitim ortamlarında, canlı eğitim ortamları için geçerli olan zorlukların bir kısmını ortadan kaldırıyor. Diğer yandan, maliyet ve gerçekçilik problemleri, sanal eğitim sistemlerinde de ortaya çıkıyor. Çünkü yoğun donanım içerikli sanal eğitim ortamlarının, dost-düşman-nötr kuvvetler ve farklı hiyerarşideki etkileşimli birimlerin rollerini ve görevlerini karşılayacak şekilde tasarlanması, maliyet etkin bir yaklaşım olmaktan uzak kalıyor. Yüksek maliyete ek olarak, gerçek sistemler ve simülatörler üzerinden eğitim ortamına katılan muhasım kuvvetlerin görevleri, rol oynayıcılar tarafından belli bir senaryo dâhilinde tahmin edilebilir bir şekilde icra edileceği için, gerçekçilik açısından savaş ortamından oldukça uzak kalıyor. Hem maliyet hem de gerçekçilik problemlerinin askeri eğitimlerdeki etkisini azaltmak için yapısal (constructive) simülasyon ortamları bir çözüm olarak değerlendiriliyor.
Yapısal Simülasyonlar Gerçekliği Arttırıyor
Bireysel ve grup zekâsına sahip, gerçekçi davranışları otonom bir şekilde uygulayabilen “Bilgisayar Tarafından Üretilen Kuvvetler” (Computer Generated Forces) sayesinde modern savaş ortamları yüksek gerçeklikle simüle edilebiliyor. Dağıtık simülasyon, yapay zekâ ve oyun motoru teknolojilerindeki gelişmelerin, yüksek kapasiteli modern işlemcilerin itici gücüyle birleşmesiyle oluşturulan yapısal simülasyonlar, eğitimden doktrin araştırmaya, yeni teçhizatın denenmesinden karar desteğe kadar birçok askeri alanda ve maliyet-etkin olarak kullanılacak şekilde yaygınlaşıyor.
Yapısal simülasyonlarda, kuvvetlerin içindeki er, pilot, silah ve sensör operatörü, komutan gibi insan faktörlerinin kararları ve davranışları, kural tabanlı veya yapay zekâ tabanlı otonomi şeklinde simüle edilebilirken; kullanılan silah, mühimmat, uçak, tank, radar gibi sistemlerin yetenekleri ve sınırları da fiziksel olarak simüle edilebiliyor. Simülasyona; yorgunluk, bilgi ve tecrübe seviyesi ve karakter gibi insan faktörlerinin de eklenebiliyor olması, yapısal simülasyonların gerçekçiliğini arttırıyor. Karar ve davranışların otonom olarak simüle edilmesine ek olarak, dışarıdaki gerçek insanlardan (öğrenci, eğitmen, rol oynayıcı) girdi alınarak da simülasyon işletimi gerçekleştirilebiliyor. Böylece sanal ortamda otonom davranan varlıklarla gerçek insanların, eğitim amacına yönelik olarak etkileşmesi de mümkün hale geliyor. Yapısal simülasyon ortamındaki kuvvetlerin bir kısmının kararları ve davranışları gerçek operatörler tarafından belirlenebilirken, diğer bir kısmının otonom olarak belirlenmesi mümkün kılınıyor.
Otonom ve Maliyet Etkin Simülasyon
Örneğin, bir tank muharebesi senaryosunda, dost ya da düşman kuvvetlerin tank tabur komutanları, takım komutanları, tank komutanları, nişancılar, doldurucular veya sürücüler olabileceği düşünüldüğünde; bu rollerin bir kısmının görevleri, eğitimin kurgusuna ve amacına bağlı olarak, eğitimi alan öğrenciler ve eğitime destek veren rol oynayıcılar tarafından icra ediliyor. Böyle büyük ve kapsamlı bir eğitim senaryosunda, bütün rollerin gerçek insanlar tarafından gerçekleştirilememesi olasılığı çok yüksek olduğu için kalan rollerin görevleri, yapısal simülasyon altyapısı tarafından otonom bir şekilde gerçekçi ve maliyet-etkin olarak gerçekleştirilebiliyor. Aynı yaklaşım; hava, deniz ve müşterek kuvvetlerin farklı eğitim senaryoları için de benzer şekilde uygulanabiliyor.
Yapısal ve Operatör Destekli Eğitim
Yapısal simülasyonlar, yazılım tabanlı oldukları için farklı sadakat seviyelerinde ve farklı hiyerarşideki birimlere eğitim verilebilecek şekilde kolayca uyarlanabilme yeteneğiyle öne çıkıyor. Bu bağlamda, sahadaki birimlerin taktiksel yeteneklerini geliştirmelerine imkân verecek şekilde “Entity” seviyesinde simülasyon gerçekleştirilebilirken karargâhtaki komutanların liderlik ve karar verici yeteneklerini geliştirmelerine olanak sağlayacak şekilde “Aggregate” seviyede simülasyon gerçekleştirilerek harp ortamını yaşamaları sağlanabiliyor. Böylece, aynı simülasyon altyapısıyla hem taktik seviye eğitimlerin verilmesi hem de operatif seviye eğitimlerin verilmesi mümkün oluyor. Dağıtık simülasyon yaklaşımının ve modern işlemci gücünün sağladığı avantajlar kullanılarak, gerçek hayatta olduğu gibi, bu iki farklı seviyede eğitim alan birimin etkileşimleri de aynı sanal dünyada eğitim kapsamına kolayca dâhil edilmiş oluyor.
Sanal ve karma gerçeklik teknolojilerinin yanı sıra haptik (kullanıcıya kuvvet, titreşim veya hareket uygulayarak dokunma deneyimi yaratabilen) teknolojilerdeki gelişmeler, yapısal simülasyonların maliyet-etkin bir şekilde modern sanal eğitim ortamları olarak kullanılmasına olanak tanıyor. Maliyet-etkin olmalarına ek olarak, taşınabilir olmaları sayesinde de bu sistemlere daha kolay ulaşılabiliyor. Görselleştirme ve bulut teknolojilerinin de yapısal simülasyonlara entegre edilmesiyle, Askeri Metaverse olarak, yerinde eğitim olanakları sağlanmış oluyor. Böylece, modern donanım ve yazılım teknolojileri üzerine kurgulanan yapısal simülasyonların, donanım çevrimli simülatörler üzerine kurgulanan geleneksel sanal eğitim ortamları kadar gerçekçi; fakat daha maliyet-etkin, daha kapsamlı ve daha kolay ulaşılabilir eğitimlere imkân sağlayacağı değerlendiriliyor.
Doğruluk Düzeyi Yüksek, Kapsamlı Eğitimler
Yazılım tabanlı bir altyapıya sahip olduğu için yapısal simülasyonlarda eğitimlerin planlanması, ilgili senaryoların oluşturulması, eğitim devam ederken müdahale edilmesi, faaliyet sonucu inceleme ve değerlendirme için ilgili verilerin kaydedilmesi çok daha kolay ve kapsamlı hale geliyor. Özetle, yapısal simülasyona dayalı eğitimden yararlanan ileri teknolojilerin sunduğu yeni fırsatlar, silahlı kuvvetlerin yetkinliklerini daha geliştirmek ve sürdürmek için ihtiyaç duydukları yüksek doğruluk düzeyindeki eğitimi, maliyet-etkin bir şekilde vermelerini sağlıyor. Ayrıca, geliştirilmiş kullanılabilirlik nedeniyle, yapısal simülasyona dayalı eğitim daha erişilebilir oluyor. Canlı veya sanal eğitim ortamında imkânsız olabilecek unsurların da dâhil edilmesiyle eğitimler daha kapsamlı hâle getiriliyor.
