K. Burak CODUR / b.codur@savunmahaber.com
Türk savunma ve havacılık sektöründe, 50 yılı geride bırakmayı başaran çok az kuruluş var. Bunlardan biri olan ELSİS, güç elektroniği alanında geliştirdiği çözümlerle sektörün özgün platformlarını ve sistemlerini destekliyor. ELSİS’in 50 yıllık başarı öyküsü, aynı zamanda sektörde sürdürülebilirliğin anahtarı olarak yorumlanabilecek önemli noktaları da içeriyor. ELSİS’in 50 yılını ve gelecek planlarını, şirket Genel Müdürü Behçet Tonak ve Genel Müdür Yardımcısı & Ar-Ge Müdürü Pekin Tonak, MSI Dergisi okuyucuları için anlattı.
MSI Dergisi: ELSİS, bu yıl kuruluşunun 50. yılını geride bırakıyor. Bu 50 yılın yaklaşık ortalarından itibaren de savunma sektöründe yer aldınız. Geldiğimiz noktada, ELSİS’i, sektörde nasıl bir konumda görüyorsunuz?
Behçet TONAK: ELSİS, 50 yılın sonunda, özellikle askeri standartlara uygun güç elektroniği sistemleri alanındaki deneyimi ve teknolojisiyle en ön safta yer alan, köklü bir Ar-Ge, tasarım ve üretim firmasıdır. Aynı zamanda, güç elektroniği konusunda müşteri isteklerine göre özel tasarım ve üretim yapabilen, rafta hazır çözümleri de bulunan, tüm ürünleri uluslararası askeri standartlara göre kalifiye olmuş, lider bir kuruluştur.
Şunu rahatlıkla ifade edebilirim: ELSİS, sektörde; askeri standartlara hâkim, güç elektroniği tasarım ve üretiminde 50 yıllık birikime sahip, bunları güncel teknoloji kullanarak alt bileşenlere kadar azami özgün katkı ile üretebilen, uzmanlaşmış, iddialı ve en önde gelen kuruluşlardan biridir. 50 yıldır, hem müşterilerimiz hem de çalışanlarımız için güvenilir ve tercih edilir bir firma olmayı sürdürüyoruz.
Behçet TONAK: Çalıştığımız sektörlerde geride bıraktığımız 50 yılda gördük ki; bir kurumun sürdürülebilirliği için önemli olan asıl faktör, kurumun farklı konularda değil, belirli bir konuda uzmanlaşması, bilgi ve teknolojilerini güncel tutabilmesidir. Biz, elektronik sektöründe geniş bir alanda çalışmak yerine, önemli dar bir alana odaklanıp, derinlemesine uzmanlaşmayı tercih ettik.
MSI Dergisi: Sürdürülebilirlik, son dönemde sektörün gündeminde üst sıralarda yer alıyor. Bu konuda, kuruluşunun 50. yılını geride bırakan bir firma olarak sizlerin söyleyebileceği kuşkusuz pek çok şey var. ELSİS, neleri iyi yaparak ve başararak 50 yılı geride bırakabildi? ELSİS’in sürdürülebilirliğinin arkasındaki temel etmenleri nasıl sıralarsınız?
Behçet TONAK: Çalıştığımız sektörlerde geride bıraktığımız 50 yılda gördük ki; bir kurumun sürdürülebilirliği için önemli olan asıl faktör, kurumun farklı konularda değil, belirli bir konuda uzmanlaşması, bilgi ve teknolojilerini güncel tutabilmesidir. Biz, elektronik sektöründe geniş bir alanda çalışmak yerine, önemli dar bir alana odaklanıp, derinlemesine uzmanlaşmayı tercih ettik. Her işe fırsat olarak bakan firmaların, herhangi bir konuda uzmanlık kazanamadıkları için zaman içinde piyasadan silinmeleri çok olasıdır. Biz ise her zaman, o sırada sahip olduğumuz kabiliyetlerle üretebileceğimiz her şeyi üretmek yerine, herkesin tasarlayamayacağı teknolojileri geliştirmeye odaklandık. Tabii bunu başarabilmek; seçkin, özverili, idealist insanlarla, karşılıklı güven ve tatmin içinde çalışabilmekle; en değerli yatırımın, beraber çalışmakta olduğumuz meslektaşlarımız olduğunu bilmekle mümkün oldu. İnsana değer veren yaklaşımımız sonucunda ELSİS, bugün, hemen her kademede ikinci kuşak çalışanlarla yoluna devam ediyor.
Hem Özel Tasarım Hem de Yüksek Güvenilirlik Bir Arada
Pekin TONAK: ELSİS, Türkiye’nin stratejik bir değeridir. Diğer ülkelerin kendi sanayilerinden ya da yakın müttefiklerinden tedarik etmeyi tercih ettikleri çözümleri, Türkiye için ELSİS sağlıyor.
MSI Dergisi: Ürünleriniz açısından baktığınızda, ELSİS’i, savunma sektöründe, Türkiye’deki ve dünyadaki rekabette nasıl bir noktada görüyorsunuz?
Pekin TONAK: Askeri ürünlerde, müşteriler, kendi gereksinimlerini karşılayan özel ürünler talep eder; aynı zamanda bunların yüksek bir güvenilirliğe sahip olmasını da ister. Ancak bunlar, birbiriyle çelişen gereksinimlerdir. Çünkü özel ürünler, daha önceden var olmayan, yeni bir şeyin ortaya konması anlamına gelir. Böyle bir ürünün geçmişi olamayacağı için güvenilirliğini de garanti edemezsiniz. Biz bu çelişkiyi ortadan kaldırmak için cihazlarımızı modüler bir yapıda tasarlıyoruz. Sahada çalışmış, askeri standartlara göre kalifiye modüller kullanarak müşterilerimizin talep ettiği ürünleri hızlı bir şekilde kullanıma hazır hale getiriyoruz. Bu modüllerin daha önceden kendini ispat etmiş olması ise bu yeni ürünlerimizin, güvenilirlik gereksinimlerini de karşılayabilmesini sağlıyor. Ayrıca, Ar-Ge maliyetlerini, hem müşterilerimiz açısından hem de kendimize avantaj sağlayacak şekilde düşürmüş oluyoruz. Örnek vermek gerekirse tüm kalifikasyonlarını önceden tamamladığımız, patentli olan ve dönüştürücü (converter) işlevini yerine getiren “Brick Modüler” yapılarımız sayesinde 1-1,5 yıl sürmesi beklenen askeri projeleri, 2,5-3 ayda tamamlayabiliyoruz ve hem ihtiyacı karşılayan hem de güvenilir çözümler ortaya koyabiliyoruz.
Güç elektroniği alanının gerektirdiği çok disiplinli yaklaşım uyarınca, farklı uzmanlıklara sahip tasarımcı arkadaşlarımızın da süreçlerimizin hızlanmasında çok büyük katkıları oluyor.
MSI Dergisi: Teknolojiniz ve kabiliyetleriniz açısından baktığınızda, ELSİS’i, savunma sektöründe, Türkiye’deki ve dünyadaki rekabette nasıl bir noktada görüyorsunuz?
Pekin TONAK: Çok küçük ebatta olup çok yüksek verime sahip askeri cihazlar üretebiliyoruz. Örneğin, bir askeri araçta veya askeri şelterde kullanılan, tipik olarak da mini bir buzdolabı büyüklüğünde olan güç kaynağı ve güç dağıtım ünitesini, biz; 19” kabin (rack) standardında, sadece 1U (44 mm) yüksekliğinde, tamamen otonom çalışan akıllı bir cihaz olarak tasarlayıp üretebiliyoruz.
Tasarım, teknoloji ve üretim süreçleri açısından en ön saflarda olduğumuzdan şüphe duymuyoruz. Ancak dışa açılmakta, ne yazık ki uluslararası sektörün hassasiyetleri nedeniyle zorluklarla karşı karşıya olduğumuz da bir gerçek. Savunma sanayisi ürünlerinin tedarikinde, her ülke kendi öz kaynaklarını veya stratejik olarak iş birliği içinde oldukları ülkeleri kullanmak istiyor. Bu durum, özellikle stratejik alanlardan biri olarak görülen güç elektroniğinde daha da yoğun olarak yaşanıyor. Gerçekten de güç elektroniği, birçok stratejik savunma sisteminin, en kritik parçaları arasında yer alıyor ve ülkeler, bu parçaları nereden tedarik ettikleri konusunda çok daha hassas oluyorlar. Bazı alanlarda, dünya genelinde en iyisi ya da en iyilerden biri olsak da bahsettiğim hassasiyetler, önümüzde satış engelleri oluşturuyor.
Aslında bu durum, ELSİS’in de Türkiye’nin stratejik bir değeri olduğunu gösteriyor. Diğer ülkelerin kendi sanayilerinden ya da yakın müttefiklerinden tedarik etmeyi tercih ettikleri çözümleri, Türkiye için ELSİS sağlıyor.
Airbus, BAE Systems ve Thales için Tasarım Yapan Firma
MSI Dergisi: ELSİS’in savunma sektöründe, Türkiye’de başardığı en önemli 3 şeyi sorsak neleri anlatırsınız?
Behçet TONAK: ELSİS, teknoloji alanında, birçok konuda Türkiye’nin öncü firmalarından biri. Örnek vermek gerekirse ELSİS, Türkiye’de, mikroişlemci kullanarak ürün tasarımı yapan ilk firmadır. Yine Türkiye’de, kesintisiz güç kaynağını tasarlayıp üreten ilk firma olmuştur. ELSİS, 1970’li yıllarda 10 kVA’ya kadar ve 1992 yılından itibaren de 100 kVA’nın üzerinde üretmeye başladığı Statik Otomatik Voltaj Regülatörü’nün de mucididir.
Patentli teknolojilerimiz ve yıllar içinde geliştirdiğimiz, özgün topolojilerimiz bulunuyor. Gerçekleştirdiğimiz yeni askeri tasarımlarımızda, dünyada öncü tasarım teknolojilerini kullanmaya ve yeni teknolojiler için Ar-Ge projeleri yapmaya devam ediyoruz.
MSI Dergisi: Benzer şekilde, ELSİS’in savunma sektöründe, yurt dışında başardığı en önemli 3 şeyi sorsak neleri anlatırsınız?
Behçet TONAK: ELSİS, geçmişte, Airbus, BAE Systems ve Thales için tasarladığı ve seri üretimini gerçekleştirdiği ürünlerle son derece başarılı projelere imza attı. Sektörde, askeri standartlarla uyumlu, dünyanın en yüksek verimli AC/DC çeviricilerini tasarladık; akıllı ve ultra-kompakt batarya şarj cihazları ürettik. Yine yurt dışı projeleri için geliştirdiğimiz patentli DC/DC tamamen ayarlanabilir “Brick Converter” ve bununla beraber tasarladığımız, birbirinin yerine geçen Elektronik Devre Kesiciler de bulunuyor.
MSI Dergisi: ELSİS’in görev aldığı projelerden hangisi sizin için en ön planda yer alıyor?
Behçet TONAK: Airbus A400M uçakları için geliştirdiğimiz özel bir ürünü, burada vurgulamak isterim. Bu ürün için yaptığımız prototiplerde, Avrupa’daki mühendislik firmaları da dâhil diğer tüm firmalar, bizim tasarımımızın hafifliğine ve verimliliğine yaklaşamadılar.
Ön plana çıkartmak istediğim bir yurt dışı projemiz daha var: Thales için geliştirdiğimiz radar güç kaynağı. Tasarımımız diğer firmaların yaptıklarından daha güvenilir ve verimli olduğu için Thales, diğer yurt dışı firmalarından alımları durdurmuştu.
Profesyonel ve Geçen Zaman İçinde Özünü Koruyan Firma
MSI Dergisi: ELSİS, kurumsallaşma konusunda bugün nasıl bir noktaya ulaştı?
Pekin TONAK: Ben aslında “kurumsallaşma” kelimesini, ülkemizin kültürüne çok yakın bir kavram olarak görmüyorum. Bir işletme için “kurumsallaşmış” denildiğinde, sanki o kurumu özgün yapan asıl değerleri kaybediyorsunuz ve bütün firmalar gibi oluyorsunuz. Bunun yerine ELSİS’i, “profesyonel ve geçen zaman içinde özünü koruyan bir firma” olarak tanımlamayı tercih ederim. Biraz daha detay verecek olursam; dikey hiyerarşiden uzak, insana ve yaratıcılığa önem veren, her işin uzmanına bırakıldığı bir yapımız var. Bu konuda içimiz çok rahat; çalışanlarımızı iş ortağı olarak görüyoruz. Beraber çalıştığımız arkadaşlarımız arasında, 20-30 yıldır bizimle çalışan kişiler var. Demek ki biz çalışan-işveren yapısının ötesinde, karşılıklı olarak birbirine değer veren bir yapı kurabilmişiz. Yönetsel olarak baktığımızda ise 50 yıllık bir geçmişiniz olduğunda, iş süreçlerini adım adım sistematikleştirmiş ve dönemin özelliklerine göre çevikleştirmiş oluyorsunuz. Geçtiğimiz 50 yılda, ELSİS, her koşulda varlığını sürdüren bir firma oldu. Bunu da kurmuş olduğumuz sağlam ve çevik yapıya borçluyuz.
MSI Dergisi: ELSİS’in faaliyetleri ve gelirlerine baktığımızda, sivil sektör ve savunma sanayisi arasında nasıl bir denge var?
Pekin TONAK: Sektörler arası hızlı hareket etmemize imkân sağlayan, dinamik bir yapımız var. Altyapımız, uluslararası standartlarda seri üretime uygun. Bu sayede, ihtiyaç halinde diğer sektörlere de rahatça geçiş yapabiliyoruz. Şu an tasarımını ve üretimini yaptığımız ürünler, ağırlıklı olarak savunma sanayisine hitap ediyor; ancak sivil ve endüstriyel elektronik ürünlerimize de giderek artan yoğun bir ilgi var.
MSI Dergisi: ELSİS’in önünde nasıl bir gelecek görüyorsunuz?
Pekin TONAK: Güç elektroniği alanında kendimize güveniyoruz. Kabiliyetlerimizi kullanarak sınırlarımızı zorlayacağımız yeni projeler üzerinde çalışıyoruz. ELSİS, yaptığı işlerde hep daha ötesini ve daha iyisini hedefleyen bir firma oldu. Bu yüzden tasarım anlamında, sürekli kendi ürünleriyle yarış halinde olan bir yapımız var. Son 7-8 yılda, insan kaynağı ve makineleşme olarak yaptığımız yatırımlarla iş hacmimizi ve kapasitemizi büyük oranda artırdık. Daha da artırmayı hedefliyoruz. Önümüzdeki yıl, yeni bir Ar-Ge merkezi binasına geçmeyi hedefliyoruz. Üretim alanımızı da yine aynı oranda genişletme planımız var.
MSI Dergisi: KOBİ’lerin ömür devrinin nasıl olması gerektiği konusunda farklı görüşler bulunuyor. Örneğin, Avrupa’da, bir KOBİ’nin, olağan durumda, 15 yılın ardından kaydettiği gelişim ile artık KOBİ olma statüsünden çıkması gerektiği değerlendiriliyor. Türkiye’de ise durum daha farklı ve KOBİ’ler, çok daha uzun bir süre bu niteliklerini devam ettirebiliyor. ELSİS’in 50 yılda kaydettiği gelişim ışığında, sizin bu konudaki değerlendirmelerinizi dinleyebilir miyiz?
Behçet TONAK: ELSİS, 50 yılı geride bırakmış bir KOBİ. Bu 50 yıllık dönemde, zaman zaman çok büyüdüğümüz, 200-250 çalışan sayısına ulaştığımız yıllar oldu. Bununla beraber biz, stratejik bir kararla hep bilgimizin ve birikimimizin gerçek katma değerini yansıtabildiği işleri yapmak istedik ve böyle de devam ediyoruz. Kararlarımızı, büyüme isteği ya da kaygısı ile vermiyoruz. Zaten, “yüksek katma değer” peşinde olduğunuz zaman, ister istemez daha özel, bazen “niş” olarak nitelendirebileceğiniz işler üstleniyorsunuz ve bunlar da hızlı bir büyüme sağlamıyor.
Anlattıklarımı daha iyi ifade etmek için şöyle bir örnek verebilirim: ELSİS’in, Türkiye’de kesintisiz güç kaynağı tasarlayan ve üreten ilk firma olduğunu az önce söylemiştim. Ancak zamanla Çinli üreticiler piyasaya girdi ve bu konuda sağlayabileceğimiz katma değer azaldı. Konu, artık en düşük maliyetle üretim noktasına geldi ve biz de bu iş kolundan çıktık. Bilgi ve birikimimizle fark yaratabileceğimiz yeni konulara yöneldik.
Pekin TONAK: İnandığımız ve sürdürülebilir alanlarda, yeni projelerimizle birlikte belli bir büyüme kaydetmeyi hedefliyoruz. Diğer yandan büyüyen bir firma olsak bile bizi biz yapan, özgün yapan değerleri kaybetmemek ve paydaşlarımızla birlikte yeni başarılara imza atmak istiyoruz.
MSI Dergisi: Eklemek istediğiniz başka bir konu ya da konular var mı?
Pekin TONAK: Yine kendi uzmanlık alanımızda geliştirmekte olduğumuz uzun soluklu yeni projelerimiz var. Bu projelerle ELSİS markasının daha çok duyulacağına inanıyorum. Projelerimizin detaylarını paylaşmak için ise henüz çok erken; firmamızı takip eden okuyucularınız için sürpriz olmasını isterim.
Behçet TONAK: ELSİS, 50 yıldır, platform ve sistem üreticilerinin güvenilir bir çözüm ortağı olarak önemli başarılara imza attı. Bu süreçte, teknolojiyi sürekli takip etmeye devam etmemiz, yenilikçi ürünler ortaya koymaktan hiçbir zaman geri kalmamamız ve her zaman ürünlerimizin arkasında durmamız, “güvenilir çözüm ortağı” niteliğimizi ispat ediyor. Önümüzdeki dönemde de savunma sektörü için güvenilir çözüm ortağı olmaya devam edeceğimizin altını bir kez daha çizmek istiyorum.
ELSİS Genel Müdürü Behçet Tonak ve Genel Müdür Yardımcısı Pekin Tonak’a, zaman ayırıp sorularımızı cevaplandırdığı ve verdiği bilgiler için, okuyucularımız adına teşekkür ediyoruz.
Savunma ve Havacılık Sektöründe ELSİS ELSİS, 1998 yılından beri savunma sektörüne yönelik çalışmalar yürütüyor. ELSİS’in referansları arasında; ASELSAN, FNSS, Otokar, Roketsan, TUSAŞ, Airbus, BAE Systems, Leonardo ve THALES de bulunuyor. ELSİS aynı zamanda ASELSAN, Airbus ve Otokar’ın onaylı tedarikçisi konumunda. ELSİS’in savunma sektörüne yönelik ürünleri şöyle sıralanıyor: • AC/DC Güç Kaynakları • DC-AC Eviriciler • DC/DC Çeviriciler • Taşınabilir/Akıllı/Çok Kanallı Batarya Şarj Cihazları • Katı Hal (Solid State) Akıllı Güç Dağıtım Üniteleri • Radar ve Karıştırıcı (Jammer) Uygulamaları için Özel Tasarım Güç Kaynakları • Yüksek Enerji Yoğunluğuna Sahip Bataryalar
Rakamlarla ELSİS • Elektrik Mühendisleri Odası’na kayıt olan 3. firma • Tamamlanan proje sayısı: 100+ • Teslim edilen ürün sayısı: 100.000+
ELSİS’in 50 Yılından Öne Çıkanlar • Türkiye’de mikroişlemci kullanarak ürün tasarımı yapan ilk firma • Türkiye’de kesintisiz güç kaynağını tasarlayıp üreten ilk firma • Statik Otomatik Voltaj Regülatörü’nün mucidi
