Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından yoğun olarak kullanılan ve önemli bir güç çarpanı olan Havadan İkaz ve Kontrol (HİK) uçaklarının geliştirilmesinde rol alan firmalardan biri de HAVELSAN’dı. Uçakların geliştirildiği Barış Kartalı Projesi’nin, hem hava hem de yer segmentlerinde görev alan HAVELSAN, Türk Silahlı Kuvvetleri envanterinde yoğun olarak kullanılan uçakları desteklemeye devam ediyor.
Barış Kartalı Projesi’nde, Hava Kuvvetleri Komutanlığının ihtiyacı olan HİK yeteneklerini sağlayan bir komuta kontrol, muhabere, bilgisayar, istihbarat, gözetleme ve keşif (C4ISR) platformu geliştirilerek teslim edildi. Bu platform; üzerinde yer alan ve 400 km görüş yeteneği olan radar sistemiyle tespit, dost-düşman tanıma (IFF) sistemiyle teşhis, Elektronik Destek Tedbirleri (EDT) sistemiyle de elektronik istihbarat ve teşhis kabiliyetlerini sunuyor. Ayrıca üzerinde bulunan çoklu iletişim kanalları üzerinden (HF, V/UHF, UHF, SATCOM telsizleri ve Link-11, Link-16/IJMS Taktik Data Linkler), kendi kaplama sahası dışında bulunan izler hakkında aldığı bilgileri, Radar/IFF ve EDT izleri ile birleştirerek müşterek bir hava resmi oluşturuyor.
HİK sistemi, sahip olduğu komuta kontrol yeteneğiyle sistemdeki çoklu iletişim kanalları üzerinden, oluşturulan hava resmine yönelik alınan kararları, ilgili kullanıcılara gerçek zamanlı olarak aktarabiliyor. Böylece hava harekâtını yönetebiliyor veya gerekli kullanıcılara gereken bilgi akışını (Deniz ve kara gibi diğer kuvvet unsurları, insani operasyonlarda sivil kurumlar vb.) sağlıyor.
HİK sistemi, hava sahası komuta kontrol yetenekleri sayesinde gerekirse hava trafik kontrolü, arama kurtarma faaliyetlerinin koordinasyonu ve insani yardım operasyonlarının koordinasyonu gibi ilave görevler de üstlenebiliyor.
2003 yılında başlayan proje kapsamında Hava Kuvvetleri Komutanlığına 4 adet HİK uçağı teslim edildi. Ayrıca bu uçakların görev planlamasının yapıldığı, göreve yönelik eğitimlerin gerçekleştirildiği ve uçak üstü sistemlere ait yazılımların geliştirilebildiği, güncellenebildiği ve test edildiği Yer Destek Birimi (YDM) de teslim edildi.
Envanterdeki sistemin hava segmenti, 4 HİK uçağını içeren filodan oluşuyor. Her uçakta, 7 adet alt sistem bulunuyor:
- Platform (PLT)
- Radar/IFF Alt sistemi (RIFF)
- Elektronik Destek Tedbirleri Alt Sistemi (ESM)
- İletişim ve Data Link Alt Sistemleri (CDLS)
- Görev Yönetim Bilgisayarı (MCS)
- Görev Navigasyon Alt Sistemi (MissionNav)
- Aviyonik Alt Sistemleri
Yer segmenti ise 3 adet alt sistemden oluşuyor:
- Görev Planlama Merkezi (MSC)
- Görev Simülatörü (MS)
- Yazılım Destek Merkezi (SSC)
HAVELSAN’dan Projeye Özel Çözümler
HAVELSAN, Barış Kartalı Projesi’nde, projenin başladığı 2003 yılından beri yer alıyor. Proje boyunca başarılı çalışmalar gerçekleştiren HAVELSAN, bu sayede iş payını, ilk sözleşme kapsamına göre 3 kat arttırdı ve proje kapsamında geliştirdiği çözüm sayısını çoğalttı.
HAVELSAN, proje kapsamındaki faaliyetlerini yerine getirirken, 200’ün üzerinde mühendisten oluşan bir yetkinlik havuzu da oluşturdu. Bu yetkinliği, HİK sisteminin bakım, idame ve modernizasyon faaliyetlerinde kullanmaya devam ediyor.
HAVELSAN, proje kapsamında HİK Sistemi’nin;
- Hava segmentinde, uçak üstü tüm görev alt sistemlerinin arayüz yazılımlarını,
- YDM segmentinde ise
- Görev planlama ve analiz için Görev Planlama Merkezi alt sistemini,
- Göreve yönelik eğitim ve senaryoların hazırlaması için Görev Simülatörü alt sistemini,
- Yazılım bakım, geliştirme, entegrasyon ve doğrulama faaliyetleri için Yazılım Destek Merkezi alt sistemini geliştirerek teslim etti.
İlk HİK uçağı, 31 Ocak 2014’te teslim edildi. Diğer uçaklar sırasıyla 4 aylık periyotlarla teslim edilirken en son konfigürasyona sahip olan 4. HİK uçağı, Kasım 2015 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterine girdi. HAVELSAN, HİK sistemlerine, Konya 3. Ana Jet Üssü Komutanlığı bünyesinde oluşturduğu ekiple 2015 yılından bu yana mühendislik, sistemlerin bakım ve idamesi, yazılım bakım ve güncelleme desteklerini veriyor.
