Yazılım alanında yerlilik ve millilik iddiasında bulunabilmek için, işe, uygulama yazılımlarının üzerinde koştuğu işletim sisteminden başlamak gerekiyor. HAVELSAN, TÜBİTAK BİLGEM ile iş birliği yaparak milli bir gerçek zamanlı işletim sistemini, sektörün kullanımına sunuyor.
Bilgisayar donanımları üzerinde birden fazla karmaşık fonksiyonun icra edilebilmesi için, işletim sistemlerine ihtiyaç duyuluyor. İşletim sistemleri, bilgisayar donanımının, görevler arasında paylaşımlı olarak kullanılmasına imkân sağlıyor. Donanım üzerinde çalışacak görevlerin çalışma zamanı açısından kritikliği söz konusu olduğunda ise işletim sisteminin, gerçek zamanlı çalışacak özellikte olması gerekiyor.
Gerçek zamanlı işletim sistemleri, klasik işletim sistemlerine kıyasla görevlerin, tanımlanmış zaman ve sırada, deterministik (belirlenmiş) olarak ve güvenilir şekilde çalışmasına olanak sağlıyor. Gerçek zamanlı işletim sistemleri, dünyada; savunma, kişisel cihazlar, havacılık, uzay, otomotiv, raylı ulaşım, tıp elektroniği ve nükleer santral gibi birçok alanda kullanılıyor ve giderek sistemlerin vazgeçilmez bir parçası haline geliyor.
Yerli ve Milli Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi (GİS), kritik alanlarda, yerli teknolojinin ve yerli yazılımın beyni niteliğini taşıyor. GİS ile;
- Emniyet kritik sistemlerdeki dışa bağımlılığın asgari seviyeye indirilmesi,
- Sızmalara ve müdahalelere karşı güvenlik,
- Sistemler üzerinde tam hâkimiyet kurulması, bilinmeyen arka kapılar ile sistem bilgilerinin izinsiz kullanımının engellenmesi sağlanıyor.
İş Birliği Genişliyor
Türk savunma ve havacılık sanayisinin, emniyet kritik gerçek zamanlı işletim sistemi ihtiyaçlarını milli imkânlarla karşılamak amacıyla 2006 yılında, TÜBİTAK BİLGEM tarafından başlatılan geliştirme süreci tamamlandı. Bunun sonucunda, “Yerli ve Milli Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi (GİS)”, 2013 yılında, bir ürün haline getirildi.
Bu iş birliği, yeni boyutlarla genişliyor. TÜBİTAK BİLGEM ve HAVELSAN arasında, Yerli ve Milli Gerçek Zamanlı İşletim Sistemi (GİS) İş Birliği Projesi Çerçeve Sözleşmesi, 9 Ağustos’ta düzenlenen tören ile imzalandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir’in katılımlarıyla düzenlenen bu tören, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nde (MAM) gerçekleştirildi.
Sözleşmeyle GİS’in; yurt içi ve yurt dışındaki tanıtımı, yaygınlaştırılması, pazarlanması, satışı, eğitimleri, kart destek paketlerinin geliştirilmesi, saha desteği, bakım ve idame faaliyetleri ile ilgili hakları, HAVELSAN’a lisanslandı.
HAVELSAN, ayrıca, ara katman seviyesine eklenecek yeni yeteneklerin ve özelliklerin geliştirilmesine de katkı verecek.
TÜBİTAK BİLGEM, HAVELSAN’ın tecrübe, yetenek ve desteği ile yeni teknolojik gelişmelere ve sektörlerin emniyet kritik sistem ihtiyaçlarına yönelik olarak, GİS’in çekirdek seviyesi geliştirme faaliyetlerine devam edecek.
GİS, Güncel İhtiyaçları Karşılayacak
Farklı işlemci mimarilerine ve donanım yapılandırmalarına uyarlanabilecek şekilde geliştirilmiş bir gerçek zamanlı işletim sistemi olan GİS, katmanlı işlevsel bir mimariye sahip. Böylece GİS, donanım soyutlama katmanlarını – Mimari Destek Paketi (ASP) ve Kart Destek Paketi (BSP) – farklı mimarilere ve donanım yapılandırmalarına uyarlayarak birçok platforma kolayca taşınabilir. GİS; çeşitli işlemci mimarileri ve donanım yapılandırmaları üzerinde ve emniyet kritik görevlerde, misyonunu başarıyla yerine getirir. GİS’in yeni platformlar için donanım desteği de her geçen gün arttırılıyor.
HAVELSAN’a lisanslanarak yerli pazarda yaygınlaşmasıyla birlikte, GİS, yurt dışı pazarında da muadil işletim sistemleri ile rekabet edecek.
HAVELSAN ve TÜBİTAK BİLGEM, yurt dışı bağımlılığının devam ettiği Aviyonik Arayüz Geliştirme Ortamı yazılımları yerine, GİS ile uyumlu “Yerli ve Milli Aviyonik Arayüz Geliştirme Ortamı” yazılımını da iş ekosistemindeki firmalar ile geliştirecek.
İlave olarak, otomotiv alanına yönelik, “GİS Otomotiv” adında gerçek zamanlı bir işletim sistemi ve Nesnelerin İnterneti (IoT) cihazlara yönelik, “GİS Nesnelerin İnterneti İşletim Sistemi” geliştirilecek.
HAVELSAN ile TÜBİTAK BİLGEM’in yapmış olduğu bu iş birliği, başta savunma ve havacılık olmak üzere, pek çok kritik teknoloji alanının, yerli ve milli yazılım temelli gelişmesine hizmet edecek.
Yaygın Geliştirme Araçlarıyla Entegrasyon
Eclipse tabanlı yapısından dolayı, GİS’in üzerinde çalıştığı Tümleşik Geliştirme Ortamı (TGO), birçok yaygın gömülü yazılım geliştirme aracıyla entegre olabiliyor. TGO ile entegrasyonu sınanan LDRA Tool Suite, IBM Rational Rhapsody, IBM Clearcase, IBM Clearquest, IBM Rational Team Concert ve Concurrent Version System (CVS), kullanılabilecek yaygın geliştirme araçlarından bazıları olarak öne çıkıyor.
Bu ve benzeri geliştirme araçlarına entegrasyon için gerekli olacak kütüphaneler, çok hızlı şekilde geliştirilebiliyor ve kullanıcılara sunulabiliyor.
ARINC 653 Spesifikasyonları
GİS, aviyonik uygulamalar için ARINC 653 spesifikasyonunu uyguluyor ve ARINC 653 Part-1 Required Services ve from Part-2 Optional Services içerisindeki Multiple-Module Schedule, Service Access Points gibi özellikleri destekliyor. GİS’in ARINC 653 implementasyonu, native olarak gerçeklendiği için, “wrap-up” işlevlerinin performans sorunlarını da ortadan kaldırıyor.
GİS, native ARINC 653 arayüzü ile Entegre Modüler Aviyonik (IMA) için özel olarak geliştirildi. ARINC 653 APEX arayüzünün kullanılması, uygulama yazılımını işleme mimarisinden ayırarak uygulama taşınabilirliğini ve diğer platformlarda yeniden kullanılabilirliği sağlıyor. Tüm bu özellikleri ile GİS; Uçuş Kontrol Sistemleri, Entegre Modüler Aviyonikler, Federe Aviyonik Sistemler, İletişim Sistemleri, Navigasyon Sistemleri ve Silah Sistemleri için de uygun bir çözüm olarak dikkat çekiyor.
POSIX PSE Spesifikasyonları
GİS, katı gerçek zamanlı uygulamalar için, POSIX standardını uyguluyor ve PSE 51 Minimal Gerçek Zamanlı Sistem Profili, PSE 52 Gerçek Zamanlı Kontrolör Profili ve PSE 53 Özel Gerçek Zamanlı Profili’ni destekliyor. GİS’in POSIX 1003.1 Sistem Arayüzleri Standardı’na uygunluğu, resmi POSIX Uygunluk Test Paketi tarafından da doğrulandı.
