A. Şamil DEMİRSÖZ / s.demirsoz@savunmahaber.com
MİLGEM Projesi’nin beşinci gemisi ve İ (İSTİF) sınıfı fırkateynlerin ilki olan İSTANBUL, 23 Ocak’ta, İstanbul Tersanesi Komutanlığında gerçekleştirilen bir törenle denize indirildi. Aynı tören kapsamında, Pakistan için inşa edilmekte olan MİLGEM sınıfı korvetlerden 3’üncüsün de ilk kaynağı yapıldı.
İSTANBUL’un inşasına yönelik sözleşme, Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ve STM arasında, 12 Nisan 2019’da imzalandı ve 29 Eylül 2019’da yürürlüğe girdi. Proje takvimine ilişkin STM tarafından 9 Haziran 2020’de paylaşılan bilgilere göre, gemi, planlandığı şekilde, 2021’in Ocak ayında denize indirildi. İSTANBUL’un donatımının ardından, liman kabul testleri 2022 yılının Mayıs ayında; seyir ve kabul testleri ise 2023 yılının Ocak ayında başlayacak. Gemi, 2023 yılının Eylül ayında Deniz Kuvvetleri Komutanlığına teslim edilecek.
Daha Kabiliyetli, Daha Yerli
Türkiye’nin ADA sınıfı korvetlerle elde ettiği kabiliyetleri, fırkateyn sınıfına taşıyan İ sınıfının ilk gemisi olan İSTANBUL; yeni kabiliyetlere ve daha büyük boyutlara sahip. 113,2 metre uzunluğundaki ve 14,4 metre genişliğindeki geminin deplasmanı ise 3.000 ton.
Kabiliyetler açısından bakıldığında İ sınıfı fırkateynler, ADA sınıfı korvetlere kıyasla daha gelişmiş hava savunma yetenekleri ile dikkat çekiyor. Bu fırkateynlerde, ADA sınıfında bulunmayan Dikey Atım Sistemi bulunuyor. Özgün olarak geliştirilmekte olan ve satıhtan havaya füzeleri ateşleyecek bu sistem ile ilgili çalışmalar, halen devam ediyor. Alçak irtifa namlulu hava savunma sistemi KORKUT’un deniz versiyonu olan GÖKDENİZ de İ sınıfı fırkateynlerle envantere girecek. Fırkateynler ayrıca, ATMACA satıhtan satha güdümlü mermileriyle donatılacak.
Su üstü hedefleri ile kara hedeflerine atış yapabilen bir adet 76 mm’lik baş topu ile 2 adet 25 mm’lik uzaktan komutalı silah sistemi, İ sınıfının diğer silah sistemleri arasında yer alıyor.
İ sınıfı fırkateynlerde, ADA sınıfı korvetlerde yer alan ve yurt dışından tedarik edilen bir dizi alt sistem yerine, Türk savunma ve havacılık sanayisinin çözümleri kullanılacak. Bu çözümler, aynı zamanda, değişen harekât ihtiyaçları ve gelişen teknolojiye uygun özelliklere sahip olacak. Söz konusu çözümler arasında; 3 boyutlu arama radarı, atış kontrol radarı, kızılötesi arama takip ve elektronik taarruz sistemleri ile torpido kovan sistemleri yer alıyor.
Yine ADA sınıfı gemilerden farklı olarak, kullanılan daha çevreci ve verimli tahrik sistemleri sayesinde, geminin hareket siası da 5.700 deniz miline çıkarıldı. Bu sayede gemi, yakıt ve iaşe ikmali yapmadan, İstanbul’dan Yemen’e kadar gidebilecek.
Bugüne kadar İSTANBUL’un inşası çalışmalarında; 8.600 adet teknik resim ve doküman üretildi, 62.000 adam/gün işçilik harcandı, 1.110 ton saç işlendi, 5.600 metre boru donatımı yapıldı ve 1.454 adet ana ekipman gemiye entegre edildi.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı envanterine F-515 borda numarası ile girecek olan İSTANBUL’un inşasında, 80’in üzerinde alt yüklenici firma görev yapıyor. Projede çalışan toplam firma sayısı ise 220’ye ulaştı. 150’den fazla ana alt sistemin bulduğu gemide, en az %75 oranında millilik seviyesinin yakalanması hedefleniyor.
Pakistan’ın Üçüncü Korveti Vücuda Geliyor
Pakistan’ın sipariş ettiği 4 adet ADA sınıfı korvetten iki tanesi Türkiye’de, iki tanesi ise Pakistan’da inşa ediliyor. 23 Ocak’ta gerçekleştirilen törende, Türkiye’de inşa edilen ikinci; projesinin ise üçüncü gemisinin ilk kaynağı da gerçekleştirildi. Böylece bu projede de önemli bir kilometre taşı geride kalmış oldu.
Üst Düzey Katılım
İSTANBUL ve Pakistan’ın üçüncü gemisi için düzenlenen törene, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yanı sıra TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler, Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir ve Pakistan’ın Türkiye Büyükelçisi Muhammad Syrus Sajjad Qazi başta olmak üzere çok sayıda üst düzey yetkili katıldı.
Törende, protokol konuşmalarının öncesinde, İstanbul Tersanesi Komutanı Tuğamiral Recep Erdinç Yetkin, İSTANBUL fırkateyni ve fırkateynin inşa süreciyle ilgili bilgiler aktardı.
Dost ve Müttefik Ülkelerin İhtiyaçlarını da Karşılayan Ülke
Cumhurbaşkanı Erdoğan, törende yaptığı konuşmanın başında, Pakistan’a selam ve sevgilerini göndererek, “Bugün tarihten süzülüp gelen Türkiye-Pakistan kardeşliğini, hamdolsun bir adım daha öteye taşıyoruz. Geçen sene İslamabad’a yaptığımız ziyaret vesilesiyle yeni boyutlar kazanan iki ülke iş birliği, inşallah her alanda güçlenmeye devam edecektir” dedi.
Savunma sanayisi alanında çalışan firma sayısının da 56’dan 1.500’ün üzerine çıktığını dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti: “Sektörün 1 milyar dolara ancak varan yıllık ciro rakamı, bugün 11 milyar doları buldu. İhracatımız ise 248 milyon dolar seviyesinden 3 milyar doları aşan bir noktaya geldi. Askeri gemi inşa sektöründe ise üç kıtada 9 ülkeye, toplam bedeli 3 milyar doları bulan 130 adet deniz platformu ihraç ettik. Kara ve deniz araçlarında kendimizle beraber dost ve müttefik ülkelerin ihtiyaçlarını da karşılayan bir ülke hâline geldik. Kendi savaş gemisini tasarlayan, inşa eden ve idamesini gerçekleştirebilen 10 ülke içinde yer alıyoruz.”
5 Yılda 5 Büyük Proje
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 5 yılda hizmete alınacak 5 büyük projeyle donanmayı çok güçlü bir konuma getireceklerinin altını çizerek, “Bu sene içinde test ve eğitim gemimiz UFUK’u, yine bu yıl içinde üzerine konuşlandıracağımız helikopter ve İHA’larla hava operasyonu yapabileceğimiz çok maksatlı amfibi hücum gemimiz ANADOLU’yu, önümüzdeki yıl yeni tip denizaltılarımızın ilki olan PİRİ REİS’i, 2023’te İSTANBUL fırkateynimizi, 2024’te denizde ikmal ve muharebe destek gemisi DİMDEG’i inşallah Deniz Kuvvetlerimize kazandıracağız.” dedi.
Cumhurbaşkanı, Bir Kere Daha Mükerrerliğine Vurgu Yaptı
Konuşmasında kurumların verimliliğini arttırma noktasında yaşanan eksiklikleri süratle gidermek zorunda olduklarının gerekliliğine de işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, mükerrer işler yapılmasının önüne geçerek hiçbir şekilde israfa mahal vermemek zorunda olduklarını söyledi. Cumhurbaşkanı, 12 Kasım’da, ASELSAN Yeni Sistem Tanıtımları ve Tesis Açılışları Töreni’nde de başka konular ile birlikte mükerrerliğine dikkat çekmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, planlamaların omurgasını mutlaka milli imkânlara dayandırmak gerektiğini dile getirerek, “Savunma Sanayii Başkanlığımıza, üniversitelerimize, [TÜBİTAK] SAGE ve STM gibi savunma sanayi kuruluşlarımıza, firmalarımıza çok önemli görevler düşüyor. Bu uğurda çalışan, işinin ehli, üretken ve samimi tüm girişimcilerimizin ve firmalarımızın yanında olmayı sürdüreceğiz” şeklinde konuştu.
Gücün Gölgesi Masaya Düşmeli
TBMM Başkanı Şentop, konuşmasında; Türkiye’nin, çok zor bir coğrafyada, dünyanın siyasi, askeri ve ekonomik haklarının kesişme noktasında, önemli bir yerde olduğunu belirtti.
Şentop, Amerika Birleşik Devletleri’nin eski Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’ın, “Gücünüzün gölgesi masaya düşmedikçe masadan sonuç almanız mümkün değildir.” sözünü hatırlatarak, “İşte Türkiye, sadece ekonomik anlamda değil, savunma sanayisi alanında da gücünün gölgesinin masaya düştüğünü gördüğü, sadece kendimizin değil dostlarımızın da bunu gördüğü bir noktada. İşte bunun somut bir misalini, az sonra denizle mavi vatanla buluşturacağımız İSTANBUL fırkateyniyle göreceğiz.” ifadesini kullandı.
Yerli ve Milli Silah Sistemlerinin Katkısı Büyük
Törende yaptığı konuşmada, orduların yegâne gayesinin zafere ulaşmak olduğunu vurgulayan Bakan Akar, zafere kısa yoldan ulaşabilmek için temel ihtiyacın, yüksek teknoloji ürünü silah sistemleri olduğunu söyledi.
Bakan Akar, Mehmetçiği, yüksek teknoloji ürünü yerli ve milli silah sistemleriyle buluşturmak için var güçleriyle çalıştıklarını belirterek, “Bu gayretlerimizin meyvelerini de topluyoruz. MİLGEM Projesi kapsamında üretilen muharip gemilerimizle bir yandan deniz gücümüzü arttırırken, aynı zamanda deniz hava gücümüzün imkân ve kabiliyetlerini de geliştiriyoruz. Bu çerçevede geçtiğimiz ay envantere giren P-72 Deniz Karakol Uçağımız, Deniz Kuvvetlerimizin gözü, kulağı olarak mavi vatanımızda görevine başlamıştır.” ifadelerini kullandı.
Bakan Akar, konuşmasının devamında şunları söyledi: “Bugün TSK, yerli ve millî imkânlarla üretilen harp silah, araç, gereç ve mühimmatı etkin bir şekilde kullanarak sahada büyük başarılar elde etmiştir ve etmektedir. Terörle mücadele kapsamında, yurt içi ve sınır ötesinde, büyük başarıyla icra edilen harekâtlarda; Doğu Akdeniz’de ve Ege’de, hak, alaka ve menfaatlerimizin kararlılıkla korunmasında ve TSK’nın dünyanın birçok coğrafyasında üstlendiği görevleri başarıyla yerine getirmesinde; yerli ve millî imkânlarla üretilen silah sistemlerimizin katkısı büyüktür.”
Projenin Diğer Gemileri, 2027 Yılına Kadar Tamamlanacak
Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler, konuşmasında, geliştirilmekte olan birçok milli ve teknolojik sistemin, önümüzdeki dönemde İ sınıfı fırkateynlerde kullanılmasının hedeflendiğini ifade etti. Orgeneral Güler, sözlerini şöyle sürdürdü: “İSTİF Sınıfı Fırkateyn Projesi kapsamında; İZMİR, İZMİT ve İÇEL isimleriyle diğer 3 gemimizin de 2027 yılına kadar tamamlanması planlanmaktadır. Ayrıca dost ve kardeş ülke Pakistan’ın deniz kuvvetlerini güçlendirmek üzere MİLGEM projesini tercih etmesi, bizler için ayrı bir gurur vesilesidir. Harp gemisi inşası alanında sürdürmekte olduğumuz ortak gayret, Türk savunma sanayine duyulan güvenin ve Pakistan ile Türkiye arasındaki iş birliğinin en anlamlı göstergesidir.”
Savunma Sanayimizin Hiçbir Alanda Yurt Dışına Bağımlı Kalmaya Tahammülü Yoktur
Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, konuşmasında şunları kaydetti: “STM ana yükleniciliğinde, İstanbul Tersanesi Komutanlığında inşası süren, ASELSAN ve HAVELSAN’ın ana iş ortakları olarak yer aldığı projede, tedarikçilerin büyük çoğunluğu, yerli firmalardan oluşmaktadır. Başkanlığımız tarafından başlatılan bu projede, STM’nin denizcilik teknolojilerindeki yetenekleri, İstanbul Tersanesi Komutanlığımızın gemi inşasındaki kabiliyetleri ve sayısı 220’yi bulan firmalarımızın desteği ile ortaya çıkan güç birliğinin bir sonucu olarak, güzel bir örnek ortaya konmaktadır. Bu sürede uygulanan gizli açık ambargo ve benzeri kısıtlamalar da göstermektedir ki; savunma sanayimizin hiçbir alanda yurt dışına bağımlı kalmaya tahammülü yoktur. Sizlerin talimatları doğrultusunda, özellikle kritik teknolojilerde ve stratejik alanlarda yüzde yüz yerli ve milli olma hedefiyle çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Deniz projelerimizde de geçmişte ithal edilen birçok kritik teknolojinin yerli ve milli imkânlarla geliştirildiğinin müjdesini ayrıca vermek istiyorum. Yakın hava savunma sistemimiz GÖKDENİZ, ilk milli gemisavar füzesi ATMACA, milli dikey atım sistemi, çeşitli radar sistemleri ve elektro-optik sistemler, kızılötesi arama takip sistemi, lazer ikaz sistemi, sonar sistemi, torpido karıştırma ve aldatma sistemi, elektronik harp sistemi, savaş yönetim sistemi gibi sistemler, bu kapsamda geliştirilmiş ve bir kısmının da ihracı gerçekleştirilmiştir.”
İSTANBUL’un Teknik Özellikleri
Tam Boy: 113,2 m
Su Hattı Boyu: 105,2 m
Azami En: 14,40 m
Su Çekimi (Draft): 4,05 m
Deplasman: 3.000 t
Azami Sürat: 29+ knot
Ekonomik Hız: 14 knot
Seyir Siası: 5.700 deniz mili (14 knot süratte)
Ana Tahrik: CODAG (Combined Disel and Gas / Tümleşik Dizel ve Gaz Türbini), 2 x şaft ve CPP pervanesi
Yardımcı Makineler: 4 x dizel jeneratör
Helikopter Platformu ve Hangar: 2 x S70 SEAHAWK helikopterini taşıyabilecek kapasitede (Biri hangarda biri platformda)
Gemi Vasıtaları: 2 x sert karinalı şişme bot (RHIB)
Yaşam Mahalli Kapasitesi: 123 personel
Büyüme Kapasitesi: Özel algılayıcılar ve silahlar, daha fazla yaşam alanı
