Savunma ve Havacılık Sanayii İmalatçılar Derneği (SaSaD), Türk savunma ve havacılık sektörünün oyuncularını bir araya getiren başlıca sivil toplum kuruluşu olarak önemli bir yere sahip. SaSaD Genel Sekreteri Hüseyin Baysak’tan, IDEF 2021’in hemen öncesinde, sektörün durumu ve geleceği ile ilgili değerlendirmelerini dinledik.
MSI Dergisi: Hüseyin Bey, IDEF fuarları, Türk savunma ve havacılık sektörünün gelişimini ortaya koyan birer kilometre taşı olma özelliği de taşıyor. Bu kapsamda söyleşimizin ilk birkaç sorusunda, IDEF 2019’dan bu yana sektörün kaydettiği gelişim ile ilgili değerlendirmelerinizi almak istiyoruz. COVID-19 salgını ile başlayacak olursak sektör, COVID-19 salgınından nasıl etkilendi?
Hüseyin BAYSAK: Tüm dünyayı kısa sürede etkisi altına alan COVID-19 salgınının ülkelerin nüfusunun sağlığını tehdit ettiği gibi ülkelerin ekonomileri üzerinde de ciddi sonuçlar doğuracağı görülüyor. Savunma ve havacılık sektöründe görev yapan sanayicilerimizin de bu ekonomik olumsuzluklardan etkilenmesi doğaldır. Diğer yandan, Güneydoğu bölgemizdeki terör ve Doğu Akdeniz ile Suriye’deki gelişmeler göz önüne alındığında, sektörümüzün önemi ortaya çıkıyor. Böylesine kritik önemi haiz bir sektörde faaliyet gösteren firmaların, kriz döneminde de faaliyetlerine kesintisiz bir şekilde devam edebilmeleri gerekir. Bu doğrultuda, sektörümüzün faaliyetlerini normal düzeyde sürdürebilmeleri konusuna, yetkililerimiz tarafından öncelik verildi. Gerekli düzenlemeler, derneğimizin girişimleri ve Savunma Sanayii Başkanlığımızın (SSB) koordinasyonu ile yapıldı. Böylece sektör oyuncularımızın çalışmalarını, mümkün olan geniş çalışma saatlerinde sürdürmeleri sağlandı.
MSI Dergisi: SaSaD olarak, COVID-19 salgınının sektöre olumsuz etkilerini azaltmak için hangi çalışmaları yaptınız?
Hüseyin BAYSAK: Salgının hemen başında, tüm üyelerimiz ile bir dizi yazışma gerçekleştirdik. Bu yazışmalar sonucunda, salgının beklenen etkilerini tespit eden ve alınması önerilen önlemleri listeleyen bir çalışma ortaya çıktı. Bu çalışmayı; SSB, İçişleri Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına yazdığımız resmi yazı ile paylaştık. Bu yazımızda yer alan taleplerin önemli bir bölümünün hayata geçirildiğini ifade etmek isterim.
Üyelerimiz, çalışanlarının bir arada bulunma olasılığını asgariye indirecek esnek çalışma, vardiya kaydırma, uzaktan çalışma gibi uygulamaları hayata geçirdi. Ayrıca bulaş riskini düşürecek hijyen ve sosyal mesafe önlemlerini aldı. Bu sayede sektörümüz, vaka sayısını oldukça sınırlı bir seviyede tutmayı başardı.
Takip eden dönemde, bir anket çalışması yaptık. Üyelerimizden, salgından nasıl etkilendiklerini ve alınmasını önerdikleri önlemleri dinledik. Bunları bir araya getirdiğimiz raporu, SSB ile paylaştık.
Bu süreçte, üyelerimiz ile iletişimi kesintisiz sürdürebilmek için video konferans yazılımı konusunda yatırım yaptık ve görüntülü görüşme yapma imkânını kesintisiz sürdürdük.
Sektörde Toparlanma Bekleniyor
MSI Dergisi: COVID-19 salgınının etkilerini not ettikten sonra, daha genel bir perspektiften baktığımızda, IDEF 2019’dan bu yana geçen zamanda, SaSaD olarak sektörün gelişimini nasıl görüyorsunuz?
Hüseyin BAYSAK: Sektörün 2019 verileri incelendiğinde; toplam cironun, önceki yıla göre önemli ölçüde, %24 arttığını; bu artışın, sektörün tüm metriklerinde benzer olumlu tabloyu yansıttığını görüyoruz. Bu doğrultuda ihracat, yurt dışı satış gelirleri, ürün ve teknoloji geliştirme harcamaları ve ithalat da ciro ile benzer eğilim gösterdi.
2020 yılına ait sektör performans verilerinin toplanma ve derlenme çalışmalarımız son aşamaya geldi; ancak henüz tamamlanmadığı için şimdilik paylaşamıyorum. Savunma ve Havacılık Sanayii İhracatçılar Birliği (SSI) tarafından açıklanan, sektörün 2020 yılı toplam ihracatı ise 2,047 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu rakam, önceki yıla göre %16,8 oranında bir düşüş anlamına geliyor. Üyelerimizden bize ulaşan ilk verilerde de benzer bir değişim görülüyor ve bu trendin, sektörün tüm performans metriklerinde görüleceği izlenimini doğuruyor.
Alınan tüm önlemlere rağmen sektörümüzün salgından önemli ölçüde etkilendiğini; ancak bu durumun geçici olduğunu ve 2021 yılından itibaren bir toparlanmanın başlayacağını değerlendiriyoruz.
MSI Dergisi: SSI ile yapmış olduğunuz iş birliği nasıl ilerliyor? 30 Eylül’de atılan imzaların ardından hangi çalışmalar yapıldı?
Hüseyin BAYSAK: Bu iş birliğinin kapsamında yer alan konulardan biri, SaSaD ve SSI’nın Avrupa Havacılık, Uzay ve Savunma Derneği’nde (ASD) ülkemizi birlikte temsil etmesi ve bu dernekle ilgili yükümlülükleri ortaklaşa yerine getirmesi. Ayrıca, iki kurum arasında ilişkilerin daha da derinleştirilmesi için SaSaD komitelerinde SSI üyelerinin yer alması da hedefleniyor.
Ortak planlanıp organize edilebilecek pek çok aktivite, salgın nedeni ile henüz hayata geçirilemedi. Önümüzdeki dönemde bu iş birliğinin somut çıktılarının alınacağına inanıyoruz.
MSI Dergisi: Sektörün geleceği ile ilgili değerlendirmelerinizi okuyucularımızla paylaşabilir misiniz? Önümüzdeki dönem hangi konular ağırlık kazanacak?
Hüseyin BAYSAK: Pandemi sürecinin sonunda, ekosistem yaklaşımı ile ekonominin yaralarının sarılması gerektiğine inanıyoruz. Bu açıdan bakıldığında, stratejik önemi haiz üretim ve teknolojik gelişim çalışmalarına ayrılacak kaynağın artmaya devam etmesini bekliyoruz. Özellikle ihracat konusunun, sektör oyuncularının gündemindeki öncelikli yerini koruyacağını değerlendiriyoruz.
Daha genel bir perspektiften baktığımızda, geleceğe yönelik olarak; Yapay Zekâ (AI), Büyük Veri Yönetimi, Siber Savaş/Savunma, Nesnelerin İnterneti, Uzaktan Komuta Kontrol konularının sektör çalışmalarında daha yoğun bir yer alacağını öngörüyoruz. Ayrıca dışa bağımlılık nedeniyle sektörün faaliyetlerinde darboğaz oluşturulan alt sistem, sensör, detektör, nitelikli malzeme gibi alanlarda yerlileşmeye yönelik çalışmaların hız kazanmasını da bekliyoruz.
MSI Dergisi: SaSaD’ın önünde nasıl bir gündem var? Sektörle ilgili faaliyetlerinizde duyuracağınız yenilikler olacak mı?
Hüseyin BAYSAK: SaSaD’ın varlık nedeni olan üyelerinin gelişimine ve rekabetçilik yetkinliklerinin arttırılmasına yönelik çalışmalar yapmaya devam edeceğiz. Tedarik ve kullanıcı makamlar ile üyelerimiz arasında köprü olmayı; üyelerimizin faaliyetlerini çok daha uygun koşullarda ve çevrede icra etmesine yönelik girişimlerimizi sürdüreceğiz. Bu kapsamda, SaSaD’ın gündemindeki çalışmalar;
- Çeşitli nedenlerle kaybedilen pazarların yeniden kazanılması ve ihracatımızın yükselişinin sağlanması için girişimlerde bulunulması,
- SSB’nin 2023 yılına ait hedeflerine ulaşılması yönünde çalışmalar yürütülmesi,
- Yerlileştirme ve millileştirme çalışmalarının devamının sağlanması; yerli mal ve hizmetlerin tercih edilmesi konusunun takip edilmesi,
- Üyelerin gelişimine yönelik eğitim, konferans ve seminerlerin düzenlenmesi ve
- Ulusal ve uluslararası oyuncularla iş birliğini geliştirecek platformların organize edilmesi şeklinde sıralanabilir.
MSI Dergisi: Eklemek istediğiniz başka bir konu ya da konular var mı?
Hüseyin BAYSAK: Sektörümüzün, tüm paydaşları ile ülkemizin bu sıkıntılı dönemden en az zararla çıkması adına üzerimize düşeni yapacağını; bu süreçte devletimizin, yapabileceğimize inanarak bizlerden ifasını isteyeceği tüm görevlere hazır olduğumuzu belirtmek isterim.
SaSaD Genel Sekreteri Hüseyin Baysak’a, zaman ayırıp sorularımızı cevaplandırdığı ve verdiği bilgiler için, okuyucularımız adına teşekkür ediyoruz.
