Alper ÇALIK / a.calik@milscint.com
Türkiye ve Azerbaycan’ın ortak olarak gerçekleştirdiği Kış-2021 tatbikatı, 1-12 Şubat tarihlerinde, Kars’ta düzenlendi. Müşterek ve birleşik olarak icra edilen ve her iki ülkenin; kara, deniz ve hava kuvvetleri unsurlarının yer aldığı tatbikatta, birlikler, derin kar ve şiddetli soğuklarda başarılı bir imtihan verdi. Atışlı şekilde gerçekleştirilen tatbikatta, Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) ve Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri, iş birliği ve koordinasyonunu sağlamlaştırdı.
9’uncu Kolordu Komutanlığı sevk ve idaresinde, 14’üncü Mekanize Piyade Tugay Komutanlığı tarafından gerçekleştirilen tatbikat, jenerik bir senaryo üzerinden icra edildi. Tatbikatta, Türk ve Azerbaycanlı unsurların iş birliği ve koordinasyonu, senaryo kapsamında kurulan müşterek kolordu-tugay komuta yeri üzerinden sağlandı. Tatbikat öncesindeki provalar, 4 Ocak’ta başladı ve birlikler, fiili tatbikat tarihine kadar, -32 dereceye kadar ulaşan zorlu kış şartlarında, faaliyetlerine ara vermeden devam etti.
Tatbikat, şu hedeflerle icra edildi:
- Birliklerin şiddetli soğuklarda atış dâhil muharebe imkân ve kabiliyetlerini denemek.
- Muharebe sahasını tüm boyutları ile canlandırmak.
- Ateş ve manevranın senkronizasyonunu arttırmak.
- Birliklerin, kış şartlarında, arazide; yerleşme, barınma, giyim, ikmal ve bakım faaliyetleri gibi temel konular üzerindeki eğitimlerini ve beka kabiliyetlerini geliştirmek.
- Komuta kontrol sistemlerinin kış şartlarında işletilmesini sağlamak.
Tatbikata, toplam 1.268 personel katıldı; 190 çeşit araç ve 218 çeşit silah yer aldı. STM ana yükleniciliğinde MPG tarafından üretilen M4K 8×8 Çok Maksatlı Zırhlı Kurtarıcı ve Akdaş Silah tarafından üretilen AK-40GL bombaatar ise tatbikat sırasında ilk kez kullanılan ürünler oldu.
Kritik Hedefler, Direk Görev Harekâtı ile İmha Edildi
Tatbikatın 10 Şubat’taki faaliyetleri, basına açık olarak icra edildi ve senaryo kapsamında, çatışmaların ardından geri çekilmeye başlayan düşman unsurlarının imha edilmesi amacıyla başlatılan, başarıdan faydalanma harekâtının bir bölümü canlandırıldı. Tatbikatın bu safhasında, başarıdan faydalanma harekâtına katılan birliklere yönelik bir düşman tehdidi, BAYRAKTAR TB2 SİHA’ları tarafından tespit edildi. Bunun üzerine düşmanın yaklaşma istikametindeki yüksek öncelikli hedefler olan; köprü ve kritik düşman muhabere tesisinin imha edilmesine karar verildi. Bu kapsamda, taarruza devam eden dost kuvvetlerin harekâtının emniyetle devamını sağlamak maksadıyla Türk ve Azerbaycanlı özel kuvvetler personeli tarafından teşkil edilen karma timler, söz konusu hedeflere doğrudan görev harekâtı icra etti.
Harekât, iki adet T129 ATAK helikopterinin himayesinde, hedef bölgeye yaklaşan iki adet genel maksat helikopteri tarafından gerçekleştirilen hava hücum harekâtı ile başladı. Düşmana görüntü vermemek için alçak irtifadan yalama uçuşu tekniği ile bölgeye yaklaşan helikopterler, taşıdıkları iki ayrı özel kuvvet timini yere indirdi. Timlerden biri düşman muhabere tesisine sızdı; diğeri ise gizlilik içerisinde köprüyü ele geçirdi. Ardından her iki noktaya da tahrip kalıpları yerleştirdi. Daha sonra her iki tim, birbirini himaye ederek helikopter binme noktalarına intikal ettiler. Bu esnada bölgeye yaklaşmaya başlayan düşman unsurları ise kısa süre içerisinde ATAK helikopterleri tarafından imha edildi. Genel maksat helikopterlerine binerek güvenli bir mesafeye ulaşan özel kuvvet unsurları, tahrip kalıplarını uzaktan kumanda ile patlatarak stratejik hedefleri imha etti.
Düşman Hava Taarruzu Püskürtüldü
Tatbikat sırasında, hava savunma harekâtına yönelik senaryolar da icra edildi. Senaryo kapsamında, yüksek süratle alçaktan uçarak bölgeye yaklaşan iki adet düşman hava aracı tespit edildi. Bunun üzerine, Hava Savunma Komuta Kontrol Merkezi alarm durumuna geçti. Önce taarruzun istikameti tayin edildi; ardından hava savunma silah sistemleri devreye sokuldu. Düşman hava araçlarının püskürtülmesi ile birlikte, tehlike geçti sinyali verilerek senaryo sonlandırıldı.
Mekanize Piyade ve Zırhlı Birliklerin Manevraları
Tatbikatın, aynı zamanda “Seçkin Gözlemci Günü” olan 11 Şubat’ta gerçekleştirilen bölümünde ise mekanize piyade ve zırhlı unsurlardan oluşan tank tabur görev kuvveti (TGK), belirlenen düşman hedefine bir taarruz gerçekleştirdi.
Senaryo, C-130 nakliye uçağından atlayan paraşüt birliklerinin, düşman geri bölgesine gerçekleştirdiği hava indirme harekâtı ve taarruz çıkış hattında tertiplenen TGK’nın, temsili düşman hedefine doğru yaptığı manevra ile başladı.
Hedefe doğru sıçramalar halinde ilerleyen dost unsurlar, tespit ettikleri düşman mevzilerine atışlar yaptı. TSK’nın GZPT, ZMA ve M48 A5T2 tankları ile Azerbaycan’ın T90 ana muharebe tanklarından oluşan TGK’ya, çeşitli havan ve topçu silahları ile harekât boyunca ateş desteği verildi. Bu ateş destek vasıtaları arasında; 155 mm’lik M52-T ve 203 mm’lik M110 kundağı motorlu obüsleri ile 81, 106 ve 120 mm’lik havan topları yer aldı.
İstihkâm Unsurlarının Desteği ile Engeller Aşıldı
Düşman kuvvetleri, daha önceden hazırladığı çeşitli engeller ile taarruzun hızını azaltmaya çalıştı. Kimi zaman mayınlı sahaya çatan dost unsurlar, kimi zaman da düşman tarafından hazırlanan tank hendekleri ile karşılaştı. Dost kuvvetler, hendeği, Yatay Kaydırmalı Köprücü Tankı’nın yardımıyla aşarken istihkâm savaş mangası ise AKSAR atışı ile mayınlı sahadan geçit açtı. Dost kuvvetler bu engelleri aşarken düşman unsurlar ise karşıt kuvvet atışları ile onları yavaşlatmaya çalıştı. Düşman tarafından yapılan atışlar, çeşitli anlarda patlatılan tahrip kalıpları ile temsil edildi. Bu esnada M48 A5T2 tankları sis havanlarını, T90 tankları ise sis üreteçlerini kullanarak bir sis perdesi oluşturdu. Engel geçiş harekâtı sırasında düşmanın görüşünü engelleme amacıyla yaratılan bu sis perdesine, dost topçusu da koordineli sis mühimmatı atışları ile destek verdi.
Tatbikat boyunca, dost kuvvetin yakın hava desteğini BAYRAKTAR TB2 SİHA’lar, F-16’lar ve ATAK helikopterleri sağladı. BAYRAKTAR TB2 ve F-16’lar güdümlü mühimmatları ile ATAK helikopterleri ise L-UMTAS ve CİRİT füzelerinin yanı sıra 20 mm’lik top ile yaptıkları atışlarla dost unsurları himaye etti.
Keskin Nişancılar Düşmana Göz Açtırmadı
Tatbikatın bir noktasında, dost unsurların keskin nişancıları, belirlenen kritik hedefleri, nokta atışları ile imha etti. Burada, TSK’dan 6, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinden 2 adet olmak üzere toplam 8 keskin nişancı atış yaptı. Bunlar arasında, Deniz Kuvvetleri Komutanlığından gelen keskin nişancılar da vardı. Faaliyet kapsamında, 900 ila 1.100 metre mesafedeki hedefler, namlu çapı 7,62 mm’den 12,7 mm’ye kadar değişen farklı çaptaki keskin nişancı tüfekleri ile vuruldu. Kullanılan silahlar şu şekilde sıralandı:
- Accuracy International Arctic Warfare
- Barrett M95
- JMK Bora-12
- CDX-MC KRAKEN
- OSV-96
Hedef Ele Geçiriliyor
TGK hedefe doğru yaklaştıkça, çatışmalar da yoğunlaştı. Düşman mevzileri ile burun buruna gelen mekanize piyadeler, GZPT’lerden inerek hedeflere RPG-7 roketatar ve AK-40GL bombaatar ile atışlar gerçekleştirdi. Bu esnada, dost RPG-7 nişancılarından biri, temsili olarak yaralandı ve bölgeye gelen helikopter ile tahliye edildi. Bir başka GZPT ise temsili olarak mayına bastı. Bu noktada da M4K aracı devreye girdi ve hasarlı GZPT’yi kurtardı.
Harekât, dost unsurların hedefi ele geçirmesi ile sonlandı. Sonrasında ise bölgeye, havadan ikmal malzemesi atıldı ve ateş destek unsurlarının ileri yanaştırılması maksadıyla CH-47 Chinook helikopterleri, gövde altında taşıma usulü ile bölgeye 105 mm’lik toplar getirdi.
Komando Kolu, Kabiliyetlerini Sergiledi
Tatbikatın Seçkin Gözlemci Günü olan 11 Şubat’taki bölümüne; Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar, Azerbaycan Savunma Bakanı Orgeneral Zakir Hasanov, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar Güler, Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Ümit Dündar, Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hasan Küçükakyüz ve Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Adnan Özbal da katıldı.
İlk olarak Esas Komuta Yeri’ne geçen komuta kademesi, tatbikata ilişkin bilgi aldı. Bakanlar, tugay sahra ağırlıkları bölgesine konuşlandırılan kolaylık tesislerini gezdi. Her iki bakan, daha sonra Derin Kar ve Şiddetli Soğuklarda Muharebe Parkuru’na geçti. Burada kış teçhizatlı komando kolu ile Doğal Afetler Arama Kurtarma Taburu’nu yerinde gözlemledi. Derin Kar ve Şiddetli Soğuklarda Barınma Tesislerinde de incelemelerde bulunan bakanlar, yapılan yığma iglonun içine girerek incelemelerde bulundu.
“Kederde, Kıvançta Bir ve Beraberiz”
Seçkin gözlemci gününün sonunda bir konuşma yapan ve tatbikatın başarıyla icra edildiğini dile getiren Bakan Akar, şunları söyledi: “Bütün dünyada bir kez daha görülmüştür ki Türk Silahlı Kuvvetleri ve Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri donanımı, nitelikli personeli ile kendisine verilecek her türlü görevi karada, denizde, havada; kışın, yazın, dağda, ovada yapabilecek güçtedir. Ülkelerimizin ve Türk milletinin savunması, güvenliği için Türk Silahlı Kuvvetlerine, Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerine herkesin güvenmesi gerektiğini de bir kez daha burada gözler önüne sermiş bulunuyoruz.”
Türkiye ve Azerbaycan’ın kardeşliğinin sadece sözde olmadığını; Azerbaycan’ın işgal altındaki topraklarını kurtarmak için gerçekleştiği harekâtta, bunun bir kez daha gözler önüne serildiğini belirten Bakan Akar, “Biz gerçekten kederde, kıvançta bir ve beraberiz.” ifadelerini kullandı.
Azerbaycan’ın gerçekleştirdiği ve zaferle sonuçlanan harekâtı büyük gurur, mutluluk ve sevinçle izlediklerini belirten Bakan Akar, “Bizim hiçbir şarta bakmaksızın daima Azerbaycanlı kardeşlerimizin haklı davalarında yanlarında olduğumuzun bütün dünya tarafından bilinmesi lazım.” dedi.
Türkiye, Her Zaman Azerbaycan’ın Yanında Oldu
Azerbaycan Savunma Bakanı Orgeneral Zakir Hasanov da yaptığı konuşmada, Türkiye ile tatbikat yapmanın mutluluğunu ve gururunu yaşadıklarını söyledi. Tatbikatın, iş birliği ve koordinasyonu sağlamak, derin kar ve şiddetli soğuklarda harekât imkân ve kabiliyetlerini denemek amacıyla yapıldığını ifade eden Bakan Hasanov, şöyle konuştu: “TSK, dünyanın en güçlü ordularındandır. Kardeş ülke ile güçlü bir iş birliğimiz mevcut. TSK’nın tecrübelerinden faydalanmak bizim için önemlidir. Tarih, din ve medeniyet, iki ülke arasındaki köklü bağları teşkil eder. Liderimiz Haydar Aliyev tarafından ‘tek millet iki devlet’ olarak ifade edilen Türkiye-Azerbaycan ilişkileri, bugün de devlet başkanlarımızın rehberliğinde umutla devam etmektedir. Azerbaycan ile Türkiye arasında alakaların ve kardeşliğimizin devam etmesinde devlet başkanlarımızın katkısı büyük.”
Bakan Hasanov, Azerbaycan’ın 44 günlük muharebede Ermenistan’ı mağlup ederek topraklarının işgaline son noktayı koyduğunu belirterek, bu muharebede Türkiye’nin her zaman yanlarında olduğunu dile getirdi.
Seçkin gözlemci gününün ardından, tatbikat, 12 Şubat’ta gerçekleştirilen faaliyet sonu incelemesi ile son buldu.
