K. Burak CODUR / b.codur@savunmahaber.com
Meteksan Savunma’nın, giderek genişleyen özgün ürün ailesinin arkasında, üretim kabiliyetlerinin ve altyapısının da önemli bir payı bulunuyor. Firma, bu alandaki kabiliyetlerini ve altyapılarını; savunma, havacılık ve uzay sektörünün yanı sıra diğer sektörlerin kullanımına da sunuyor. Meteksan Savunma’nın üretim alanındaki faaliyetlerini, Üretim Direktörü M. Can Aksoy’dan dinledik.
MSI Dergisi: Meteksan Savunma’nın üretim altyapısının kurulmasında ve gelişmesinde, temel motivasyonlarınız neler oldu?
M. Can AKSOY: 2006 yılında Bilkent Holding bünyesinde kurulan Meteksan Savunma, “Türkiye’de faaliyet gösterilmemiş alanlarda, milli imkânlarla yapılmamış işleri başarmak” vizyonuyla yola çıktı. Bu kapsamda, başta Milimetrik Dalga Radar (MİLDAR) olmak üzere, önemli Ar-Ge projeleri üzerinde çalışmalara başladı. Kuruluş ve sonrasındaki sürece baktığımızda, Meteksan Savunma, 2013 yılına kadar tasarladığı ürün ve sistemlerden, genelde düşük adetlerde üretim yaptı.
2013 yılından itibaren ise Meteksan Savunma’nın geliştirdiği taktik ve stratejik füze veri bağları, haberleşme sistemleri, radar sistemleri, sonar sistemleri gibi millî ve özgün ürünler, pek çok platform üzerinde yer almaya başladı. Böylece, seri üretim çalışmaları hızlandı. Birim, modül ve antenler için, 1.000’in üzerinde; sistem seviyesindeki ürünler için ise 100’ün üzerinde yıllık üretim rakamları telaffuz edilir oldu.
Meteksan Savunma’nın üretim ile ilgili çalışmalarını, rakamların artması kadar etkileyen bir diğer unsur da takvim ve kalite gereksinimleri oldu. Hem Meteksan Savunma’nın ürünleri hem de bunların kullanıldığı sistem ve platformlar, Türkiye’de ilk defa geliştiriliyordu. Bu ortamda, ürünlerin zamanında ve yüksek kalitede teslim edilmesi, büyük önem taşıyordu.
Üretim Direktörlüğümüz, bu gelişmeler ışığında, Meteksan Savunma içerisinde oluşturuldu. Bu kapsamda, 2008 yılından itibaren yapılan cihaz yatırımları, yıllar içerisinde deneyimli insan kaynağı ile desteklendi. 2013 yılında, mühendis ve teknik eleman olarak 10 civarında olan üretim personeli, bu yıl 50 kişiyi aştı.
Meteksan Savunma organizasyonunda üretim, şirketin tüm iş alanlarındaki ihtiyaçlara cevap verebilmek üzere, doğrudan Genel Müdür’e bağlı olarak kurgulandı. Üretim Direktörlüğü bünyesinde; Üretim, Üretim Planlama, Tedarik Zinciri ve ELD (Entegre Lojistik Destek) müdürlükleri bulunuyor. Bu sayede, malzemenin girişinden ürünün son kullanıcıya teslim edilmesine kadar olan süreç, tek çatı altında toplanıyor. Ayrıca, test altyapıları da direktörlüğümüz tarafından işletiliyor.
Üretimi, 1.200 metrekarelik özel bir alanda icra ediyoruz. Bu alan; ESD, ısı, nem, güvenlik ve gizlilik gibi konularda, özel olarak kontrol altında tutuluyor. Üretim; ürünlere özel ambarlar, boş baskı devre kartı üretim, baskı devre dizgisi, kablaj, elektromekanik montaj, akustik üretim ve test, elektronik test ve çevre koşulları testi gibi çeşitli bölüm ve birimlerden oluşan bir organizasyona sahip.
Tüm mamul, yarı mamul ve malzemeler, Üretim Planlama’nın kontrolünde, ihtiyaç duyulan koşullarda saklanıyor. Montaj ve test altyapıları, Meteksan Savunma mühendislerince tasarlanıyor ve hayata geçiriliyor.
Meteksan Savunma, Kurumsal Kaynak Planlama için, 2015 yılından beri, sektörde yaygın olan bir ERP sistemini kullanıyor. Üretim de bu kapsamda; malzeme, üretim planları, işçilik kayıtları ve raporlamaları gibi süreçleri, bu ERP sistemi üzerinde yönetiyor.
MSI Dergisi: Meteksan Savunma’nın üretim altyapısında, Türkiye’de olmayan ya da çok az sayıda olan hangi kabiliyetler bulunuyor?
M. Can AKSOY: Bünyemizde, bir dizi özel altyapı ve kabiliyet bulunuyor. Bunların ortak noktasını, “karmaşık birim ve sistemlerin üretimi konusunda tecrübe” olarak nitelendirebiliriz.
Altyapıların tedarik edilmesi, günümüzde, çoğu durumda bir sorun olmaktan çıktı. Özellikle devlet destekleri de alarak makina ve teçhizat altyapılarını tamamlayabiliyorsunuz. Ancak iş, bunları kullanmaya geldiğinde, süreç (process) ve uygulama (application) bilgisi ön plana çıkıyor. Az önce özetlediğim gibi altyapı ve kabiliyetler de süreç ve uygulamanın ön plana çıktığı konular. (Söz konusu bilgiler, “Meteksan Savunma’nın Özel Üretim Altyapıları ve Kabiliyetleri” başlıklı kutucukta yer alıyor.)
MSI Dergisi: Meteksan Savunma’nın üretim altyapısının sahip olduğu sertifikasyonlar neler?
M. Can AKSOY: Meteksan Savunma, Aralık 2019’da, EYDEP (Endüstriyel Yetkinlik Değerlendirme ve Destekleme Programı) kapsamında bir denetim geçirdi. Firmamız bu denetimde; Üretim, Tasarım, Sistem Mühendisliği (ES-501) kategorisinde oldukça yüksek bir puan alarak A sınıfı olarak değerlendirildi.
Şirket genelinde, TS EN ISO9001:2015 belgelendirmesi dâhilinde, Kalite Yönetim Sistemi’ne sahibiz. Üretim Direktörlüğü kapsamındaki fonksiyonlar da bu çerçevede oluşturulmuş süreç altyapısı ile işletiliyor. Konfigürasyon yönetimi uygulamaları için, TS ISO 10007 Konfigürasyon Yönetimi Standardı, rehber doküman olarak kullanılıyor. Bunun yanında, NATO standardı olan ve birçok sözleşmede müşteri isteri olan MIL-STD-973’e de uyumlu olarak faaliyet gösteriyoruz.
“Meteksan Savunma, Aralık 2019’da, EYDEP (Endüstriyel Yetkinlik Değerlendirme ve Destekleme Programı) kapsamında bir denetim geçirdi. Firmamız bu denetimde, Üretim, Tasarım, Sistem Mühendisliği (ES-501) kategorisinde oldukça yüksek bir puan alarak A sınıfı olarak değerlendirildi.”
Üretim ve kalite faaliyetleri kapsamında, IPC-A-610, IPC/WHMA-A-620, IPC J-STD-001 ve IPC-7711/7721 standartlarına uygun olarak çalışıyoruz. Tüm teknik personelimiz, konusuyla ilgili alanlarda anılan sertifikasyon eğitimlerine tabi tutuluyor.
Bu sektörde iş yapmanın olmaza olmazı MSB Üretim İzin Belgesi ve MSB Tesis Güvenlik Belgesi’ne de sahibiz.
MSI Dergisi: İnsan kaynağı boyutunda, Meteksan Savunma’nın üretim altyapısı nasıl bir aşamaya geldi?
M. Can AKSOY: Kritik ürünlere sahip olabilmek için, insan kaynağı çok önemli ve kritik. Yatırım cihazlarının seçiminden kurulumuna, çalıştırılmasından verimliliğine, istenilen özelliklerde kritik ürünlerin elde edilmesine kadar geçen tüm süreçlerde, sahip olunan insan kaynağının deneyim ve becerisi, etkin rol oynuyor.
Direktörlüğümüzde, doğrudan üretimle ilgili 40 kişi çalışıyor. Savunma, havacılık ve uzay sektöründe üretim deneyimi; mühendislerimiz için ortalama 13 yıl, teknisyenlerimiz için 10 yıl. Mühendis ve teknik personelimizin yarısının bu sektörlerdeki ortalama deneyimi, 15 yılın üzerinde. Kadromuzda, 25 yıl ve üstü deneyime sahip mühendis ve teknik personel de bulunuyor.
Mühendislerimiz, elektronik ve makine mühendisliği alanında eğitim almış ve alanlarında yüksek lisans diplomasına sahip arkadaşlarımız. Teknik personelimizi ise endüstri meslek liselerinden ve 2 yıllık teknik yüksekokullardan seçiyoruz.
Teknik ekibin tamamı, iş alanlarına göre, IPC ve J-STD sertifikasyonlarına sahip. Teknik eleman sayımızın artışına paralel olarak, bu eğitimleri, IPC Eğitici sertifikalı personelimiz ile firma içinde vermeye başladık.
Sertifikasyon eğitimleri haricinde, teknik personelin yetkinliklerinin geliştirilmesi için iç eğitimler veriyoruz ve bu süreçleri takip ediyoruz.
Seri Üretim Adetleri Artıyor
MSI Dergisi: Meteksan Savunma’nın üretim alanındaki tecrübesini ortaya koyabilmek için sormak istiyoruz: Üretim rakamlarınız ne mertebede?
M. Can AKSOY: Sektörde bilinen birçok projede, alt sistem seviyesinde ürünlerimiz var. Örneğin, HİSAR sistemlerinin ve UMTAS/OMTAS füzelerinin veri bağlarını biz üretiyoruz. Bu kapsamda, çeşitli tiplerde, yıllık 1.000 set veri bağı üretim kapasitemiz mevcut.
Bununla birlikte, Retinar Radar ürün ailesi gibi özgün olarak iç kaynaklarla tasarlayıp ürettiğimiz ürünler de var. PTR ve PTR-X radarları, TSK envanterinde 4 yıldır kullanılıyor. Ayrıca ihracatı da gerçekleştirildi. Personel Tespit, Drone Tespit, Çevre Gözetleme gibi alanlarda kullanılan taşınabilir radarlarda, hâlihazırda yıllık üretim kapasitemiz, 100 adet.
Çeşitli platformlarda ve değişik irtifalarda kullanılabilen altimetre ailemizden, yılda ortalama 200 adet üretiyoruz. Müşteri talebine istinaden, 2021 yılında, bu rakamın yıllık 500 adedi geçmesi bekleniyor.
Yıllık bazda İHA kontrol bilgisayarlarından 400 adet, Küresel Konumlama Sistemi (KKS) antenlerinden 200-500 adet, hava platformlarının haberleşmesine yönelik C-Bant sistemlerinden 50 sistem üretimimiz var.
2019 yılında, 100 adetle üretimine başladığımız çeşitli tiplerde Aktif GPS antenlerinden, 2020 yılında, 1.000 adetten fazla üreteceğiz.
2013-2018 yılları arasında, MİLGEM projesinin 2’nci, 3’üncü ve 4’üncü gemilerinin karinaya monteli sonarlarının, hem ıslak hem de kuru taraflarını ürettik. Bu sonarın bir üst versiyonu olan YAKAMOS 2020, 2019 yılında imzalanan proje kapsamında, Pakistan’ın MİLGEM korvetlerinde de kullanılacak. 2021-2023 yıllarında, iki sonar Meteksan’da; kalan iki sonar ise Meteksan Savunma idaresinde, Pakistan’da üretilecek. Biz malzemeleri sağlayacağız ve gerekli eğitimleri vereceğiz; üretim ise Pakistan’da yapılacak.
Bu sonarlara ait akustik yapıtaşı olan MST-01 tipi transdüserlerin üretim ve testlerini, firma içinde gerçekleştiriyoruz ve talep edildiğinde, yedek parça olarak da sağlıyoruz. Su altı yapıtaşları kapsamında, yılda ortalama 300 adet MSH-01 denizaltı hidrofonunun üretimini de yapıyoruz.
Çeşitli mikrodalga modüllerden, yılda 400 civarında üretiyoruz. Bu modülleri; Retinar, MİLDAR, MİLSAR gibi özgün sistemlerimizde kullanıyoruz. Ayrıca, hâlihazırda TSK tarafından aktif kullanılan; ancak yedek parça temini mümkün olmayan eski model radarların ihtiyaçlarını da karşılıyoruz.
Altyapı, Özel Üretimler için Dışa Açılıyor
MSI Dergisi: Üretim altyapınızı, sektör içi ya da dışındaki diğer firmaların kullanımına sunmak konusundaki yaklaşımınız hakkında bilgi verir misiniz?
M. Can AKSOY: 2014-2015 dönemi, projelerin, bizim dışımızdaki nedenlerle planladığımız hızda ilerlemediği bir dönem oldu. Biz de bu durumu bir fırsata çevirdik ve 2015 yılında, üretim altyapımızı dış firmaların kullanımına açtık. Gizlilik anlaşması nedeniyle isim veremeyeceğim; ama savunma, havacılık ve uzay sektörünün bilinen büyük firmaları ile birlikte, yine bu sektörlerde çalışan devlet kurumları ve özel şirketler, üretim altyapımızdan faydalanıyor. Bu kurum ve kuruluşlar; anten, filtre gibi RF devrelerin özel baskı devre taban malzemeleri üzerine işlenmesi; karmaşık/bütünleşik RF, sayısal ve analog kartların dizgisi; özel kablajların üretimi gibi kabiliyetlerimizden yararlanıyor. Ayrıca, çeşitli elektronik, akustik ve çevre koşulları test altyapılarımızı da kullanıyorlar.
Bu konuda, 500-1.000 civarında çalışanla seri üretim yaparak sektöre hizmet veren firmalarla rekabet etmek gibi bir niyetimiz veya hedefimiz yok. Dış firmalardan gelen taleplerden, üretim adedi az sayıda; ancak karmaşık olanları tercih ediyoruz. Genelde 1 ila 50 arasındaki sayılardaki, işçilik ve deneyim yoğun bileşenler için; prototip, pilot ve seri üretim hizmetleri veriyoruz. Üretimini tercih ettiğimiz bu tip ürünler; proses çeşitliliği fazla olan, pahalı komponentler içeren, özel üretim teknikleri gerektiren ürünler. Örnek vermek gerekirse 16 katmanlı, üzerinde çok çeşitli tiplerden toplam 5.000 elektronik komponent olan, bu komponentlerden bir adet FPGA entegrenin 8.000 doları bulabildiği ve 40×50 cm büyüklüğünde bir baskı devre kartını düşünebilirsiniz. Bitmiş ürünün tahmini satış bedelinin, 15.000-20.000 dolar olduğu, çok kıymetli bir üründen bahsediyorum.
Kendi tasarımlarımız sayesinde, üretiminde yetkinleştiğimiz bu alanlarda verdiğimiz hizmetin kalitesinden, müşterilerimiz de çok memnun.
Bu arada şunu da belirteyim: Müşterimiz, üretilecek birimin alt malzemelerini kendisi gönderebileceği gibi, bize iletileceği talebe göre malzeme ihtiyaç planı da tarafımızdan oluşturulabiliyor. İkinci seçenek tercih edildiğinde; satın alım, giriş kalite kontrol ve devamındaki tüm üretim süreçler de Meteksan Savunma tarafından yürütülüyor. Bu şekilde, “malzeme temin dâhil üretim” çalıştığımız firmalar da mevcut.
Çevre Koşulları test altyapılarımızda ise MIL-STD-810’da tarif edilen sıcak, soğuk, nem koşullarında çalışma, depolama, termal şok, 11 günlük nem dayanım testi ve 50.000 fit irtifa testini müşterimiz adına icra ediyoruz.
Yerleşkemizde kurulu bulunan Basınç Altında Performans Ölçüm Tesisi ve Bilkent Göleti Açık Su Test ve Kalibrasyon Merkezi de sektörün kullanımına açık. Bu altyapılar, personel ve ekipman ihtiyacı koordine edilerek dış firmalar tarafından kullanılıyor.
Savunma, havacılık ve uzay sektörü haricinde firmalara da hizmet veriyoruz. Özellikle üretim ve test altyapısı olmayan üniversiteler, üniversite kuruluşları ve teknokent firmalarının; kart, kablo, modül, birim üretimi ve test taleplerini karşılıyoruz.
MSI Dergisi: Firmaların altyapılarını dış kullanıma sunması ile ilgili önemli ikilemlerden biri, firmanın kendi ihtiyaçları ile dışarıya verilen taahhütlerin çakışması durumu. Böyle durumları nasıl ele alıyorsunuz?
M. Can AKSOY: Mevcut iş yükümüz zaten oldukça yüksek. Teslimat yoğun dönemlerde fazla mesai de yapıyoruz. Ancak etkin planlama ile 5 yıldır üretimin performans göstergelerinden biri olan “üretimde sıfır gün gecikme” hedefimizde bir sorun yaşamadık. “Malzeme varsa üretim yetişir!” prensibi ile çalışıyoruz.
Üretim planlarımızı, yıllık bazda yapıyoruz; aylık periyotlarda revize ediyoruz ve anlık olarak ERP üzerinde takip ediyoruz.
Dış firmalara verebileceğimiz altyapı hizmetinin hacmini yıllık bazda belirledikten sonra, talep geldikçe, üretim planlarımızı da göz önünde bulundurarak altyapı kullanımlarına olumlu yanıt veriyoruz. Dış firmalardan gelen iş talepleri, mevcut üretim planlarına eklenerek takip ediliyor ve yürütülüyor.
MSI Dergisi: Üretim altyapınızı diğer firmaların kullanımına açma noktasında, nasıl bir kapasiteden bahsediyoruz?
M. Can AKSOY: Son 4 yıldır, baskı devre kartı dizgisi için, 100 çeşit karttan, toplam 5.000 adet; 20 çeşit birim/modülden, 200 adet gibi bir üretim yaptık. Gelen taleplere baktığımızda, gelecek yıllarda bu rakamların artacağını söyleyebilirim.
Lazer ve mekanik kart kazıma altyapımıza da çok çeşitli talepler geliyor. Her ay 2-3 gün, dış firmalara hizmet veriyoruz. Çevre Koşulları Test Altyapıları ve Sualtı Akustik Test Altyapılarında ise ayda 3-4 gün dış firmalara hizmet verebiliyoruz.
IPC ve J-STD sertifikasyon eğitimlerine ihtiyaç duyan firmalara, IPC Eğitici sertifikalı personelimiz tarafından, Meteksan Savunma tesislerinde eğitim vermeyi de planlıyoruz.
Toplama bakıldığında, dış firmalara verdiğimiz hizmet, kapasitemizin yaklaşık %15’ine denk geliyor.
MSI Dergisi: Üretim altyapınızla ilgili gelecek planlarınız neler?
M. Can AKSOY: Yeni üretim altyapılarının kazanımı ve kapasite artırımları, sözleşmeli projeler kapsamında veya fizibilitesi uygun olan işler göz önünde bulundurularak planlanıyor. Devam eden veya sonuçlanan Ar-Ge ve tasarım projelerinin ürüne dönüşmesi durumunda, bu ürünlerin Meteksan Savunma’da üretilebilmesi için, altyapımızı düzenli olarak büyütüyoruz.
Teknik kabiliyetlerimiz yanında süreçlerimizde de mükemmelliğe çok önem veriyoruz. Gelişen organizasyonumuzla birlikte, üretim içerisindeki veri ağlarımızı geliştirdik, dijital dönüşüme ağırlık verdik, çeşitli yalın üretim uygulamaları başlattık ve kalite kontrol ve test süreçlerimizin etkinliğini arttırdık.
MSI Dergisi: Eklemek istediğiniz başka bir konu ya da konular var mı?
M. Can AKSOY: Uzmanlaştığı alanda en iyi hizmeti veren firmaların varlığının, “her işi kendim yaparım” mantığından daha verimli olduğunu düşünüyoruz. Savunma, havacılık ve uzay sektöründe üretim işi; pahalı yatırımlar gerektiren, özel bilgi ve deneyim gerektiren, kendi özel dinamikleri olan bir alan. Üretim altyapı yatırımını sıfırdan yapan herhangi bir firmanın, istenilen kalitede ürün vermesi oldukça uzun zaman alıyor. Benzer yatırımlar, sektördeki irili ufaklı firmalarda ve hatta bu firmaların alt gruplarında tekrarlanıyor; bu ise maddi kayıplara ve verimsizliğe yol açıyor.
Savunma, havacılık ve uzay sektörünün talep edeceği her türlü kompleks elektronik üretim için gerekli cihaz altyapısına sahibiz. Sahip olduğumuz bu altyapıyı etkin bir şekilde kullanabilen ve ihtiyaç duyulduğunda, yeni altyapıların kurulumuna da kanalize edebileceğimiz, yüksek bilgi birikimine sahip deneyimli bir ekibimiz var.
Meteksan Savunma olarak, sahip olduğumuz üretim altyapısı, insan kaynağı ve bilgi birikimi ile sektördeki tüm paydaşlara üretim hizmeti vermeyi arzuluyoruz. Bu alanda yenilikçi yatırımlar yapmak için istekli olduğumuzu da söylemek isterim.
Meteksan Savunma’nın Özel Üretim Altyapıları ve Kabiliyetleri
Kompleks/Tümleşik Yoğun Baskı Devre Kartların Üretimi
Özellikle çok katlı (12 katman veya daha fazla) sayısal baskı devreler, yüksek frekansta çalışan bakır yoğun RF baskı devreler ile sayısal/analog/RF bütünleşik kartların dizgisi ve testi, Meteksan Savunma’nın üretim kabiliyetleri arasında yer alıyor.
Meteksan Savunma ürünü olan sistemler, kullanıldığı platformlar nedeniyle küçük, hafif; ancak çok işlevli olmak durumundadır. Bu isterler neticesinde, normalde ayrı ayrı tasarlanıp üretilen Sayısal, Analog ve RF kartlar, Meteksan Savunma’da, bütünleşik yapılarda tasarlanıyor ve üretiliyor. Her biri ayrı ayrı malzeme dizgisi, ısıl profil, temizlik isteri, el işçiliği vb. işlemler gerektiren bu 3 tür kart tümleşik hale geldiğinde, uygulanan üretim prosesleri ve bu alandaki personelin deneyimi önem kazanıyor.
Bu tür bütünleşik kartların üretim proses isterlerinin, en başta üretim mühendislerince doğru tasarlanması; devamında da üretim teknisyenlerince doğru uygulanması gerekiyor. Aksi takdirde uygulama esnasındaki en küçük hata, ürünün hurdaya ayrılmasına bile yol açabiliyor.
Kompleks Sistemlerin Üretimi
Savunma, havacılık ve uzay sektöründe kullanılan elektronik sistemler, özellikle son 20 yılda çok küçüldü ve karmaşıklaştı. Sıkı toleranslar ve zorlayıcı çevre koşulları isterleri de göz önünde bulundurulduğunda, bu alanda kullanılan ürünlerin tasarımı ve üretimi, gün geçtikçe zorlaştı. İnsansız hava araçları, füze sistemleri, denizaltılar vb. platformlara ürün ve sistem teslim eden Meteksan Savunma, karmaşık sistemlerin üretiminde de yetkinleşti.
Boş Baskı Devre Üretimi
Yüksek frekansta çalışan veri bağları, radarlar ve altimetrelerde kullanılan filtreler, bölücüler, 50 ohm hat vb. devreler, Meteksan Savunma tarafından tasarlanıyor. Bazıları frekans gizliliğine de haiz olan bu devreler, özel RF taban malzemeler üzerine lazer ve mekanik sistemlerle Meteksan Savunma’da üretiliyor.
Yakın Alan Anten Ölçüm Sistemi
İlki 2010 yılında kurulan Yakın Alan Anten Ölçüm Sistemi’nde, 400 MHz- 40 GHz aralığında çalışan antenlerin uzak alan ışınım karakterizasyonunu yapabiliyor. Yapılan karakterizasyon; tam yansımasız bir oda içerisinde, dış dünyadan etkilenmeden gerçekleştiriliyor. Böylece, kontrollü, güvenilir ve gizlilik ihtiyaçlarına cevap verebilen ölçüm çalışmaları yapılabiliyor. Bu sistem; ölçümü yapılacak antenin türüne ve boyutlarına göre; düzlemsel, silindirik ve küresel ölçümler alabilecek şekilde konfigüre edilebiliyor.
Meteksan Savunma’da, çeşit ve adet olarak artan anten ölçüm ve faz-dizili anten kalibrasyon ihtiyaçlarını karşılamak adına, 2019 yılında, benzer özelliklerde ikinci bir Yakın Alan Anten Ölçüm Sistemi yatırımı da yapıldı ve yakın zamanda kullanıma alınacak. Yatırımı tamamlanan bu alanda, anten ölçümleri yanında EMI/EMC Uyumluluk testleri de uygulanabilecek.
Mikrodalga Modül Üretimi
Mikrodalga modüller, Meteksan Savunma tarafından tasarlanıyor ve 30 metrekarelik 10.000 sınıfı temiz odada üretiliyor. 8-40 GHz bandında çalışan bu modüller, özel taban malzemeler üzerine entegrelerin özel epoksiler ile yapıştırılması ve sonrasında elektriksel bağlantılar için altın tel ve şeritlerin kullanıldığı birimler. Meteksan Savunma, Uzay Kalifiye Mikrodalga Modül üretim yeteneğine de sahip.
Uzay Kalifiye Hermetik Modüllerin Vakum Ortamında Testleri
Meteksan Savunma bünyesindeki termal vakum kabini ile uzay kalifiye modüllerin vakum ortamında elektriksel ve performans testleri icra edilebiliyor. Test edilecek ürünün azami boyutları ise 40x40x30 cm.
Sualtı Akustik Yapıtaşlarının Üretimi
Meteksan Savunma bünyesinde, çeşitli gemi ve denizaltı platformlarında kullanılan akustik yapıtaşları olan transdüserler ve hidrofonlar üretiliyor. Özel üretim piezo seramik malzemelerin kullanıldığı, vakum altında döküm, yapıştırma vb. özel proseslerin uygulandığı ürünlerin tüm üretim ve testleri, Meteksan Savunma Üretim Direktörlüğü bünyesinde yapılıyor.
Sualtı Akustik Test Altyapıları
Türkiye’nin Sualtı Akustik Mükemmeliyet Merkezi olan Meteksan Savunma’da; hidrofon, transdüser ve sonar dizinlerinin sualtı akustik testlerinde kullanılan iki test merkezi bulunuyor.
Basınç Altında Performans Ölçüm Tesisi
Bilkent Cyberpark bölgesinde yer alan Basınç Altında Performans Ölçüm Tesisi’nde bulunan silindirik basınç tankı (SBT) sayesinde; hidrofon, transdüser ve sonar dizinlerinin, 50 bar’a kadar yüksek basınç altında ve 5-30 derece sıcaklık arasındaki performansları ölçülebiliyor.
Bilkent Göleti Açık Su Test ve Kalibrasyon Merkezi
Bilkent Üniversitesi içinde bulunan, 300 metreye 100 metre ebatlarındaki sulama göleti üzerine kurulmuş olan tesiste, derinlik 15 metre civarında. Test edilen ürünler, göletin 5 metre altına konumlandırılabiliyor.
Meteksan Savunma Üretim Direktörü Can Aksoy’a, zaman ayırıp sorularımızı cevaplandırdığı ve verdiği bilgiler için, okuyucularımız adına teşekkür ediyoruz.
