K. Burak CODUR / b.codur@savunmahaber.com
Saab’ın gerçekleştirdiği bir test faaliyeti kapsamında, 822 kuyruk numaralı JAS 39D Gripen, katmanlı üretim (3D printing) teknolojisi ile üretilmiş bir dış panel (gövde kaplaması) ile 19 Mart’ta başarılı bir uçuş gerçekleştirdi. Bu test, gelecekte, uçakların muharebe esnasında alabileceği bazı hasarların, sahada, hızlıca tamir edilmesinin önünü açabilir.
Katmanlı üretim teknolojileri, çok geniş bir yelpazede bir dizi yenilik vadetse de bunların uygulamaya geçmesi bir süreç gerektiriyor. Bu süreçte, bir yandan teknoloji olgunlaştırılırken bir yandan da konseptler geliştiriliyor ve çeşitli denemeler yapılıyor. Saab tarafından yapılan test faaliyeti, bu kapsamda önemli bir kilometre taşı olma potansiyelini taşıyor.
Katmanlı üretim teknolojilerinin, uçakların içinde yer alan parçaları üretmek amacıyla kullanıldığı denemeler, daha önceden farklı ülkelerde gerçekleştirilmişti. JAS 39D Gripen ile yapılan deneme ise üretilen parçanın bir dış panel olması noktasında farklılaşıyor. Bu parçanın, uçağın dışının maruz kaldığı çevresel şartlara dayanabilmesi gerekiyor. Saab tarafından yapılan açıklamada, test uçuşunun ardından yapılan incelemede, söz konusu panelde yapısal bir değişiklik gözlenmediği vurgulanıyor. Panel, PA2200 adlı naylon polimer kullanılarak üretildi. Saab’ın ilerleyen aşamalar için planı ise bu malzemeye göre daha esnek ve yüksek irtifalardaki soğuğa karşı daha dayanımlı bir alternatif bulmak.
3 Boyutlu Model de Çıkartıldı
Yapılan testin önemli bir diğer özelliği ise üretimin, dış panelin daha önceden hazırlanmış 3 boyutlu modeli olmadan yapılabilmesi. Katmanlı üretimi gerçekleştirebilmek için, üretilecek parçanın 3 boyutlu modeline ihtiyaç duyuluyor. Böyle bir model yoksa hazırlanması gerekiyor. Saab’ın gerçekleştirdiği denemede, orijinal dış panel uçaktan sökülerek bir tarayıcıya kondu ve 3 boyutlu modeli çıkartıldı. Modelin, orijinal parçadan çıkartılmış olması, parçada, uçağa monte edilirken yapılmış olabilecek değişikliklerin de kapsama alınmasını sağladı. Diğer bir deyişle 822 kuyruk numaralı uçağa özel bir 3 boyutlu model ortaya konmuş oldu. Bu modelden üretilen parça da uçağa birebir uyum sağladı.
Sahada Fark Yaratacak Çözüm
Muharebe sırasında hasar alabilecek dış panel gibi parçaların, acil tamir ya da başka bir uçaktan sökülerek takılması gibi çözümlere gerek duymadan hızlıca üretilebilmesi, fark yaratacak bir kabiliyet olacak. Konu, İsveç özelinde daha da büyük bir önem taşıyor. Çünkü İsveç, Soğuk Savaş döneminde geliştirdiği konseptler kapsamında; uçaklarını, kalkış ve inişe müsait yol bölümlerinin bulunduğu “uzak üsler”den kullanabiliyor. Uçakların, bu üslerde süratle gerçekleştirilecek ikmalin ardından muharebeye katılması hedefleniyor. JAS 39 Gripen’ın tasarımı da bu konseptin izlerini taşıyor. Örneğin JAS 39 Gripen ve yer destek ekipmanı, uzak üslerde, zorunlu askerlik uygulaması kapsamında görev yapan, nispeten tecrübesiz bir personel tarafından, dış ortamın düşük sıcaklık derecelerinde yakıt ikmali yapılabilecek şekilde tasarlandı.
Katmanlı üretim, İsveç’in bu konsepti kapsamında, hem uçakların muharebeye dönüşünü hızlandıracak hem de yedek parçaya ulaşımı kolaylaştıracak bir çözüm olma potansiyelini taşıyor.
Saab, önümüzdeki dönemde, katmanlı üretim donanımını, sahada kullanılabilecek şekilde bir paket haline getirmeyi de hedefliyor
