MSI Dergisi’nin 190’ıncı sayısında yayımlanan Özel Haber, derginin internet sitesinde paylaşılmıştır:
Şebnem ASİL / s.asil@savunmahaber.com
Turan SALCI / t.salci@savunmahaber.com
Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) tarafından başlatılan 17 yeni Ar-Ge projesinin sözleşmelerinin imzaları, 13 Ocak’ta, SSB’de düzenlenen törenle atıldı. Detaylı ihtiyaç analizlerinin ardından ortaya çıkan projelerin, hem son kullanıcının hem de sektörün, teknolojisinin ve kabiliyetlerinin gelişimine önemli katkılar sağlaması hedefleniyor.
2019 Yılı Ar-Ge Sözleşmeleri İmza Töreni’ne; Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, Savunma Sanayii Başkan Yardımcıları Serdar Demirel, Mustafa Murat Şeker, Dr. Celal Sami Tüfekçi, Prof. Dr. Faruk Yiğit ve Harun Çelik’in yanı sıra TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal ve sektörün kurum ve kuruluşlarından birçok isim katıldı.
Tören, SSB Ar-Ge ve Teknoloji Yönetimi Daire Başkanı Dr. Şaduman Aziz’in sunumu ile başladı. “SSB’nin 2019-2023 Stratejik Planı kapsamında, (…) Türk savunma sanayisini, Türkiye’nin küresel vizyonu doğrultusunda [yeniden] inşa etmek vizyonuyla Ar-Ge projelerimizi şekillendiriyoruz.” diyerek sözlerine başlayan Dr. Aziz, şunları kaydetti: “Teknoloji Bazlı Ar-Ge Yol Haritaları, başlattığımız Ar-Ge projelerinin temel yapısını oluşturuyor. Bu kapsamda; Algılayıcı Odak Teknoloji Ağları (OTAĞ), Bilgi Teknolojileri OTAĞ’ları, İleri Malzemeler ve Enerji OTAĞ’ları, Tahrip ve KBRN OTAĞ’larını, ortak akıl çerçevesinde, teknoloji bazlı yol haritalarına çevirerek gerçekleştiriyoruz. Ortak akıl kapsamında; üniversiteler, akademisyenler, kamu kurum ve kuruluşu temsilcileri, SSB daire ve grup başkanlıkları ve Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) temsilcilerinin katılımı ile bir yılı aşkın süren çalışmalar kapsamında teknoloji bazlı yol haritalarını oluşturmaktayız. Bu teknoloji bazlı yol haritaları, gerçekleştireceğimiz Ar-Ge projelerinde bize yol gösteriyor.”
Dr. Aziz, 2020 yılında; Akustik OTAĞ, Eklemeli İmalat OTAĞ, Grafen OTAĞ, Sürü Zekâsına Yönelik Bilişsel OTAĞ ve Tahrip OTAĞ konularına üzerine çalışacaklarını bildirdi.
Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir 
SSB Ar-Ge ve Teknoloji Yönetimi Daire Başkanı Dr. Şaduman Aziz
SSB Ar-Ge Paneli
Proje Tanımlama Esasları’nı da anlatan Dr. Aziz, sürecin; İhtiyaç Bazlı Kritik Teknolojiler, Sistem/Platform Kırılımları ve Teknoloji Önerileri’nin, OTAĞ ile birleşerek Teknoloji Bazlı Ar-Ge Yol Haritası’nı oluşturduğunu söyledi. Bundan sonra ise ortak aklın verdiği kararlar çerçevesinde, konuların SSB Ar-Ge Paneli’ne aktarıldığını ifade etti. Sonucunda ise Proje Başlama Kararı ve Geniş Alan Çağrısı ile projelerin şekillendirildiğini kaydetti. Bugüne kadar yapılan 5 panelde, 29 projenin başlatılmasına; 16 alanda da geniş alan çağrısı (SAGA) yapılmasına karar verildi. 2017-2019 döneminde, toplamda 39 Ar-Ge projesi imzalandı. SSB öncülüğünde yürürlükte olan, 81 Ar-Ge projesi bulunuyor. Toplam rakamlara bakıldığında ise 2,8 milyar lira bütçeli sözleşmeye imza atıldı. Halihazırda, 300 milyon liralık Ar-Ge kaynağı ile de projeler fonlanmaya devam ediyor. SSB’nin Ar-Ge ekosisteminde ise 33 üniversite, 9 enstitü ve 54 firmadan toplam 2.009 personel bulunuyor.
Ar-Ge Projelerinde İş Birliği Vurgusu
Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir’in gündeminde ise Ar-Ge projelerinde iş birliği vardı. “Teknoloji kazanım çalışmalarını, bütüncül bir yaklaşımla planlamak, takip etmek ve desteklemek ve Ar-Ge projelerine hayat vermek, başkanlığımızın teknoloji alanında önde gelen önceliklerindendir.” diyerek sözlerine başlayan Prof. Dr. Demir, öncelikle Ar-Ge tanımının ayağı yere basar bir şekilde yapılması gerektiğini söyledi ve bunun için çeşitli kamu kurum kuruluşları, üniversiteler, Ar-Ge şirketleri ve enstitülerin bir araya gelerek fikir birliğine varması gerektiğini ekledi.
Prof. Dr. Demir, ayrıca, “Çeşitli kamu kurum ve kuruluşları, Ar-Ge projeleri başlatıyorlar ve Ar-Ge destekleri veriyorlar. Bunların da çok sıkı bir şekilde koordine edilmesi gerektiğini düşünüyorum.” ifadelerini kullandı. TÜBİTAK ile birçok alanda iş birliği yaptıklarını vurgulayan Prof. Dr. Demir, şunları ekledi: “Özellikle çoklu uygulama alanları [olan projeler] bizim için önemli, çünkü geliştirilen bir teknoloji oluşturulan bir Ar-Ge ürünü veya proses, neticede bir çok alana etki yapabilir. Bu konularda iş birliğine çok ihtiyaç olduğunu belirtiyorum.”
HAVELSAN’ın da yer aldığı GENIUS projesi, Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, HAVELSAN Genel Müdürü ve CEO’su Ahmet Hamdi Atalay ve diğer paydaşlar tarafından imzalandı. 
Roketsan’ın da paydaşları arasında yer aldığı KOKRİSTAL projesine; Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, TÜBİTAK MAM Başkanı Prof. Dr. İbrahim Kılıçaslan ve Roketsan Genel Müdürü Selçuk Yaşar imza attı. 
STM’nin üstlendiği KERKES projesine atılan imzaların ardından, Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir ve STM Genel Müdürü Murat İkinci böyle tokalaştı. Prof. Dr. Demir, aynı zamanda, STM Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yürütüyor.
Prof. Dr. Demir, konuşmasını şöyle noktaladı: “Bu 17 projemiz, bir pencere oluşturmuş olsun. Diğer bütün katılımcılardan, kamu kurum ve kuruluşlarımızdan, üniversitelerimizden çeşitli değerli fikirleri bekliyoruz. Bizim yaptığımız geniş alan çağrılarında da sizlerden katkı bekliyoruz. Eğer bizim eksik kaldığımız, geniş alan çağrısı yapılması gerektiğini düşündüğünüz veya teknoloji olarak gelecekte bizleri daha güçlü yapacağına inandığınız teknoloji alanları, Ar-Ge alanları varsa bu konularda da önerilerinizi bekliyoruz.”
Konuşmaların ardından, Ar-Ge projeleri için imzalar atıldı. Yüklenici modeli; KOBİ-Sanayi-Üniversite iş birliğine dayalı olarak oluşturulan Ar-Ge projeleri için, 21 yüklenici veya alt yüklenici sözleşmelere imza attı. (Tablo 1.)
Tablo 1. Törende İmzalanan 17 Ar-Ge Projesi ve Ayrıntıları
| Ar-Ge Projesi | Yüklenici Firma | Açıklama |
| Seramik Zırhlarda Kullanmaya Yönelik Alümina Tozu Geliştirilmesi Projesi (ALUMİNA) | RoketsanSabancı Üniversitesi İnovent | Mevcut durumda, yurt dışından temin edilen Alümina tozlarına muadil balistik isterlerde, yerli ve milli alümina tozu geliştirilmesi amaçlanıyor. |
| Havacılık için Alüminyum Döküm Proseslerinin Geliştirilmesi Projesi (ASLAN) | TEI | İnsansız hava araçlarında kullanılan TEI-PD170 pistonlu motorun, alüminyum blok döküm ve imalat proseslerinin geliştirilmesi hedefleniyor. |
| Nano Katkılı Prepreg Malzeme Geliştirilmesi Projesi (ATLAS) | RoketsanASELSANKORDSASabancı Üniversitesi İnovent | Entegre edildiği malzemenin mukavemet, tokluk ve darbe dayanımı özelliklerini geliştirerek ağırlık kazancı sağlayan nano katkılar ile güçlendirilmiş 120°C’de kürlenen epoksi reçineli prepreg malzeme geliştirilmesi planlanıyor. |
| Bor Karbür Silisyum Karbür Hafif Seramik Zırh Malzemelerin Geliştirilmesi Projesi (BORKAR) | RoketsanMDA | Zırh uygulamalarında kullanılmaya yönelik düşük yoğunluklu, maliyet etkin ve yüksek balistik performansa sahip Bor Karbür – Silisyum Karbür kompozit zırhların üretilebilmesi için proses koşullarının geliştirilmesi amaçlanıyor. |
| Karbon ve Cam Elyaf Epoksi Prepreg Geliştirilmesi Projesi (KARTAL) | TUSAŞKORDSA | İhracat lisansına tabii epoksi reçine emdirilmiş cam elyaf ve karbon elyaf takviyeli prepreg ve dar şerit (slit tape) malzemelerin geliştirilmesi hedefleniyor. |
| Bilişsel İş Yükünün Ölçülerek Uçuş Simülatör Eğitimlerinin Kişiselleştirilmesi Projesi (GENIUS) | HAVELSANODTÜ-TSK Modelleme ve Simülasyon Araştırma ve Uygulama Merkezi (MODSİMMER) | Geliştirilecek yöntemlerin simülatörlere entegre edilmesiyle nörofizyoloji temelli, kullanıcı-merkezli yeni nesil uçuş simülatörlerinin geliştirilmesine imkan sağlayacak bilgi, deneyim ve teknoloji altyapısı ile gelecek nesil insan-makine ara yüzlerinin tasarımında avantaj sağlayabilecek altyapının oluşturulması hedefleniyor. |
| Radar ile Tespit Edilen Su Üstü Hedeflerin Sınıflandırılması Ve Kimliklendirilmesi Projesi (GÖRÜ) | ASELSANTÜBİTAK BİLGEMSDTMilSOFT | SAR sensörlerinden su üstü hedeflerin yapay zekâ ile tespiti, sınıflandırılması ve kimliklendirilmesine yönelik algoritma geliştirilmesi planlanıyor. |
| Hareket Tarzı Geliştiren Yapay Zekâlı Komutan Asistanı Geliştirme Projesi (HAMLE) | ASELSANİTÜ NOVA TTOSTE Solutions | “Pekiştirici Öğrenme” yöntemi ile harp oyunlarını öğrenebilen, eğitici rolü üstlenebilen ve hareket tarzı belirleme ve değerlendirme yaparak karar desteği sağlayabilen Yapay Zekâlı Komutan Asistanı geliştirilmesi amaçlanıyor. |
| Kara Araçları İçin Yapay Zekâ Destekli Atış Kontrol Ve Otonom Sürüş Projesi (KARAGÖZ) | KUARTIS | Kara araçlarına yapay zekâ destekli atış kontrol ve otonom sürüş yetenekleri kazandırılması hedefleniyor. |
| Küresel Konumlama Sistemi Bağımsız Otonom Seyrüsefer Sistemi Geliştirilmesi Projesi (KERKES) | STM | GPS bilgisine ulaşılamayan veya GPS’in karıştırıldığı/aldatıldığı muharebe ortamlarında İHA platformlarına görüntü destekli otonom seyrüsefer yeteneği kazandırılması için çalışılıyor. |
| Sosyal Medya Analizi Performans Geliştirme Projesi (PERGEL) | Semper TechTOBB ETÜ | Açık kaynak veriler üzerinde derin öğrenme yöntemleri ile yüksek performanslı algoritmalar geliştirilmesi hedefleniyor. |
| İşbirlikçi Robotlar İle Otonom Keşif, Güdüm Ve Seyrüsefer Projesi (ROBO-TIM) | POLONOMSELVİ TechnologyTÜBİTAK BİLGEMYıldız Teknik ÜniversitesiBalıkesir Üniversitesiİstanbul Ticaret Üniversitesi | İHA ve İKA’ların eş güdümlü görev icrası için yapay zekâ destekli bilişsel sürü yeteneği geliştirilmesi planlanıyor. |
| Veri Etiketleme Platformu (Veri Kovanı) | Törende, bu proje ile ilgili imza seremonisi gerçekleştirilmedi. | Yapay zekâ içeren projelerde ihtiyaç duyulan etiketlenmiş veri setlerinin kitle kaynaklı olarak elde edilmesi amaçlanıyor. |
| Yenilikçi Yazılımlar Yarışıyor (Y³) 2’nci Dönem Yarışma Programı | ODTÜ OGAM (Görüntü Analizi Uygulama ve Araştırma Merkezi) | Yenilikçi teknolojilerde bugünün yazılımlarını yarıştırmak ve geleceğin yazılımlarını teşvik etmek hedefiyle Y³ 2’nci Dönem Projesi imzalandı. |
| Kimyasal ve Biyolojik Savaş Ajanlarına Karşı Yeni Nesil Koruyucu Tekstil Teknolojisi Geliştirilmesi Projesi (KAFES) | SUN TekstilTÜBİTAK MAM | Metal Organik Kafes (MOF) ve Membran teknolojileri kullanılarak kimyasal ve biyolojik savaş ajanlarına karşı üstün koruyuculuk ve konfor özelliklerine sahip “KBRN Koruyucu Tekstil”in milli imkânlarla geliştirilmesi planlanıyor. |
| Kokristalizasyon Yöntemi İle Enerjik Malzeme Geliştirilmesi (KOKRİSTAL) | RoketsanTÜBİTAK MAM | Yüksek detonasyon hızı ve yüksek duyarsızlık özelliğine sahip yeni nesil enerjik malzemelerin savunma sanayisine kazandırılması ve Türkiye’nin yeni nesil enerjik malzeme teknolojilerine sahip ülke konumunda olması hedefleniyor. |
| Mikrobolometre Kızılötesi Dedektör Takımı Geliştirilme Projesi (MİKROBOLOMETRE) | ASELSANODTÜ MEMS | Milli imkânlarla termal silah dürbünleri ve keşif gözetleme sistemlerine yönelik 12 mikrometre Mikrobolometre tipi kızılötesi dedektör takımı ve alt sistemlerinin geliştirilmesi sağlanacak. |
