Şebnem ASİL / s.asil@savunmahaber.com
Ümit BAYRAKTAR / ubayraktar@savunmahaber.com
Dünyanın en büyük havacılık, uzay ve teknoloji festivali olma hedefiyle düzenlenen TEKNOFEST, bu yıl, 21-26 Eylül tarihleri arasında, Atatürk Havalimanı’nda gerçekleştirildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılım gösterdiği etkinlik; teknoloji yarışmaları, uçuş gösterileri, sergiler ve zirvelerin yer aldığı yoğun bir programla icra edildi. Etkinlik boyunca, savunma ve havacılık sanayisinden kurum ve kuruluşların yürütücülüğünü üstlendiği, çeşitli teknoloji yarışmaları da gerçekleştirildi.
TEKNOFEST, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Türkiye Teknoloji Takımı (T3) Vakfı öncülüğünde, aralarında kamu kurumları, savunma ve havacılık firmaları ve üniversitelerin de olduğu 72 paydaşın katkılarıyla düzenlendi.
Etkinlik kapsamında geleneksel hale gelen ve bu yıl 35 farklı kategoride gerçekleştirilen teknoloji yarışmalarına; 81 il ve 111 ülkeden, 44 bin 912 takım ve 200 bin kişi başvurdu. Başvuranlar arasından 2 bin 200 takım ile 13 bin kişi, finaller sırasında şampiyonluk için mücadele etti. Yarışmalarda dereceye giren takımlara, toplamda 5 milyon liralık nakdi ödül verildi. Ayrıca yarışmacılara, 7 milyon liralık malzeme desteği sağlandı.
Ödülleri Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Prof. Dr. Sancar Verdi
Bilime ve teknolojiye gönül veren gençleri festival alanında ziyaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, teknoloji yarışmalarında dereceye giren öğrencilerin ödüllerini, Nobel ödülü sahibi Türk Bilim İnsanı Prof. Dr. Aziz Sancar ile birlikte verdi. Türkiye’nin yarınlarına yön verecek isimlerin TEKNOFEST’ten çıkacağını ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “TEKNOFEST, çok genç bir organizasyon olmasına rağmen şimdiden bölgemizde ve dünyada kendinden söz ettirmeyi başardı. 88 ülkeden yüzlerce öğrencinin, girişimcinin bu organizasyona katılımı aslında sahip olduğumuz küresel potansiyelin de ispatıdır.” dedi.
Festivalin kapanış töreni ise Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı ve TEKNOFEST İcra Kurulu Başkanı Mehmet Fatih Kacır, TEKNOFEST Yönetim Kurulu Başkanı ve T3 Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Selçuk Bayraktar ve T3 Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Haluk Bayraktar’ın katılımı ile gerçekleştirildi.
Uçuş Gösterileri Semaları Süsledi
Festival boyunca, havacılık gösterileri İstanbul semalarını süsledi. AKINCI Taarruzi İnsansız Hava Aracı (TİHA), BAYRAKTAR TB2 silahlı insansız hava aracı (SİHA), T129 ATAK ve GÖKBEY helikopterleri, HÜRKUŞ Hava Yer Entegrasyon Uçağı (HYEU) ve AKSUNGUR Yüksek Faydalı Yük Kapasiteli insansız hava aracı (İHA), festival kapsamında gösteri uçuşları yaptı. Ayrıca, Türk Yıldızları ve SOLOTÜRK’ün yanı sıra Türk Silahlı Kuvvetleri ve Azerbaycan Hava Kuvvetlerine ait çeşitli uçaklar da yaptıkları uçuş gösterileri ile gökyüzüne imza attı.
TEKNOFEST, İmzalara da Sahne Oldu
TEKNOFEST sırasında, 3 anlaşma ile ilgili imza töreni de düzenlendi. T3 Vakfı ile Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlı Kamu Hizmetleri ve Sosyal İnovasyon Devlet Ajansı arasında, Bilim Türkiye ve Deneyap Eğitim Programlarının Azerbaycan’da uygulanmasına yönelik Ortak Hizmet Protokolü imzalandı.
HAVELSAN, Endonezyalı havacılık firması PT Dirgantara Indonesia (PTDI) ile bir mutabakat muhtırası imzaladı. İmzalar, Bakan Varank’ın da katıldığı bir törende atıldı. HAVELSAN’ın sosyal medya hesaplarından konu ile ilgili yapılan açıklamada, anlaşmanın potansiyel iş birliklerine yönelik olduğu ifade edildi. PTDI’nın hesaplarında yer alan bilgilere göre ise iki firma, PTDI’nın N129 uçaklarına yönelik simülatör geliştirilmesi konusunda yakın bir çalışma içinde olacak.
TUSAŞ da PTDI ile bir mutabakat muhtırası imzaladı. TUSAŞ tarafından konu ile ilgili yapılan sosyal medya paylaşımında, anlaşmanın, çeşitli platform ve projelerin birlikte gerçekleştirilmesi ve potansiyel iş birliklerinin güçlendirilmesi amacıyla imzalandığı ifade edildi.
SSB’nin Zaman Tüneli, Sektörün Tarihçesini Ortaya Koydu
Savunma Sanayii Başkanlığının (SSB) etkinlikteki standında, “Geçmişten Geleceğe Türk Savunma Sanayii” başlıklı bir zaman tüneli yer aldı. Zaman tünelinde, Türk savunma ve havacılık sanayisine ilişkin gelişmeler, MÖ 3. yüzyıldan günümüze, bir zaman çizelgesi hâlinde yer aldı. Zaman tüneli, şu bölümlerden oluştu:
- Silahlar, Harp Araçları ve Platformlar
- Sanayi Tesisleri
- 1985-2004 Dönemi
- 2004-2014 Dönemi
- 2014 ve Sonrası İleri Teknolojiler Dönemi
- Gelecek Projeler
- Tophane’den SSB’ye Savunma Sanayiinin Yönetimi
Bu bölümlerin her birinde, zengin görsel içerikler eşliğinde, Türk savunma ve havacılık sanayisinin tarihine dair bilgiler aktarıldı. MÖ 3 yüzyılda 10’luk ordu sistemini geliştiren Mete Han’la başlayan zaman tünelinin en sonunda ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, AKINCI TİHA’ya imza atarken çekilen fotoğrafı yer aldı.
Baykar, İHA’ları Birbiriyle Savaştırdı
Baykar, TEKNOFEST kapsamında, Savaşan İHA’lar Yarışması’nın yürütücülüğünü üstlendi. Takımlar, Bursa Yunuseli Havalimanı’nda gerçekleştirilen yarışmaya, kendi geliştirdikleri İHA’larla katıldı. Bu İHA’lar, yarışma süresince, kendi aralarında simüle edilmiş hava-hava muharebeleri gerçekleştirdi. Lise ve üniversite öğrencileri ile mezunların katıldığı yarışmada, finale kalmayı başaran 42 takım, Sabit Kanat ve Döner Kanat olmak üzere, 2 kategoride mücadele verdi. Yarışma kapsamında, her bir İHA’nın, kendi manevra kabiliyetlerini kullanarak, rakip İHA’lara mümkün olduğunca fazla kez kilitlenmesi ve rakip İHA’ların kendisine karşı yapacağı kilitlemelerden agresif manevralar yaparak kaçınması istendi. Yarışmada, kilitleme işlemi İHA’lar üzerinde bulunan ve sabit şekilde ileri bakan kameralar kullanarak yapıldı. Rakip İHA’yı, sabit kamerasının ekran görüntüsünde belirli bir süre boyunca tutabilen İHA’lar, başarılı şekilde kilitleme ve vuruş yapmış sayıldı.
Baykar ayrıca, standında, Dikey İniş Kalkışlı İnsansız Hava Aracı’nı (DİHA) da ilk kez fiziksel olarak sergiledi. 4 adet elektrik motorlu pervanesiyle dikey kalkış yapan DİHA, yatay uçuş esnasında, içten yanmalı motorunu kullanıyor. İniş için 3 farklı seçenek sunan DİHA, kullanıcı tercihine göre; dikey iniş, paraşütlü iniş veya süzülerek gövde üzerine iniş yapabiliyor. 1,5 m uzunluğa ve 5 m kanat açıklığına sahip DİHA, 12 saat havada kalabiliyor. 5 kg faydalı yük taşıyabilen DİHA’nın azami kalkış ağırlığı 30 kg; irtifa tavanı ise 15.000 feet. DİHA, 80 knot azami hız yapabiliyor.
DASAL’ın Kargo 150 İHA’sı Uçuş Gösterisi Yaptı
DASAL tarafından geliştirilen Kargo 150 İHA, TEKNOFEST’in son gününde bir uçuş gösterisi gerçekleştirdi. Kargo 150, uzak bölgelerde konuşlu ve ulaşımı zor üs bölgelerinde, günlük olarak ihtiyaç duyulan malzemelerle sahadaki birliklerin sürekli ihtiyaç duyduğu mühimmat gibi malzemelerin; güvenli, hızlı ve etkin bir şekilde taşınması amacıyla geliştirildi. Firma tarafından yapılan açıklamada, Kargo 150’nin, Türkiye’nin ilk Kargo İHA’sı olduğuna dikkat çekildi.
150 kg faydalı yük kapasitesi ve 100 km/sa. yatay uçuş hızına sahip Kargo 150’nin operasyonel görev yarıçapı ise 40 km. Bu İHA, verilen görevin doğası veya bulunulan coğrafyanın yapısından kaynaklanan nedenlerden dolayı iniş yapması mümkün olmadığında, yükünü farklı yöntemlerle hedef noktaya bırakabiliyor. Uzak operasyon bölgelerine envanterde bulunan araçlarla taşınabilecek şekilde tasarlanan Kargo 150; lojistik üs noktası bir kez belirlendikten sonra, malzeme ikmaline hızlı bir şekilde başlayabiliyor.
Otonom ve Sürü Araçlar, HAVELSAN Liderliğinde Mücadele Etti
HAVELSAN, TEKNOFEST kapsamında Karma Sürü Simülasyonu, Sürü İHA ve Robotaksi-Binek Otonom Araç olmak üzere, 3 farklı yarışmanın yürütücülüğünü üstlendi.
Bunlardan Karma Sürü Simülasyonu Yarışması’nda, takımlar, birden fazla İHA ve insansız kara aracının (İKA) sürü konsepti ile kullanımına yönelik yazılımlar ve algoritmalar geliştirdiler. Bir afet ve salgın senaryosunun simülasyon ortamında canlandırıldığı yarışmada, takımların, şehir içerisindeki hastalara, sürü kabiliyetlerini kullanarak en hızlı şekilde sağlık hizmetlerini ulaştırmaları istendi.
Benzer şekilde, önceki yıllarda simülasyon ortamında düzenlenmekte olan Sürü İHA Yarışması ise bu yıl ilk kez fiziksel olarak gerçekleştirildi. Bu yarışmanın katılımcıları; şartnamede tanımlı görevleri sürü halinde yapabilen İHA’lara yönelik algoritmalar geliştirmeye ve bu algoritmaların performanslarını fiziksel ortamdaki sürü İHA’lar ile göstermeye çalıştılar.
Robotaksi-Binek Otonom Araç Yarışması’nda, takımlar, geliştirdikleri otonom araçlar ile aşağıdaki görevleri başarmak üzere mücadele verdi:
- Kurallara uygun yolcu alma
- Kurallara uygun yolcu indirme
- Park yerine ulaşma
- Kurallara uygun park etme
- Doğru rotayı takip etme
Genç Roketler de Yarıştı
Roketsan, etkinlik kapsamındaki Roket Yarışması’nın yürütücülüğünü, TÜBİTAK SAGE ile birlikte üstlendi. 544 takımın başvuru yaptığı yarışmada en fazla başvuru, 296 takım ile “orta irtifa” kategorisinde gerçekleşti. Bunu, 223 başvuru ile “lise” kategorisi takip etti. 21 takım “yüksek irtifa” kategorisi için başvururken; 4 takım ise bu yıl ilk defa açılan ve kademeli roketlerin yarıştığı “zorlu görev” kategorisine başvurularını yaptı. Bunlardan 13’ü lise kategorisi, 55’i orta irtifa, 10’u yüksek irtifa ve 2’si zorlu görev olmak üzere toplam 80 takım yarışmaya katılma hakkı kazandı. Bu kategorilerin hedef irtifaları şu şekilde sıralandı:
- Lise: 5 bin feet
- Orta İrtifa: 10 bin feet
- Zorlu Görev: 10 bin feet
- Yüksek İrtifa: 20 bin feet
Yarışmada temel olarak, takımların tasarlayıp ürettikleri roketlerin hedef irtifaya erişmesi, roket içerisinde taşınan asgari 4 kg’lık faydalı yükün roketten çeşitli yöntemlerle ayrılması; hem roket bileşenlerinin hem de faydalı yükün paraşütle yere sağlam bir şekilde indirilerek kurtarılması hedeflendi.
Dronlar, STM Öncülüğünde Yarıştı
Dünyanın dört bir yanından gelen dron pilotlarının mücadele verdiği World Drone Cup (WDC / Dünya Dron Kupası), STM yürütücülüğünde, 23-26 Eylül tarihlerinde düzenlendi. WDC’nin hemen öncesinde, 21-22 Eylül tarihlerinde ise Türkiye Drone Şampiyonası’nın (TDŞ) finali gerçekleştirildi. TDŞ’de en iyi dereceyi elde eden 4 isim, WDC’de Türkiye’yi temsil etti. Pilotlar, 22 farklı ülkeden 32 yarışmacının kıyasıya yarıştığı WDC’de, özel olarak hazırlanan zorlu parkurlarda, tasarım ve montajlarını kendilerinin yaptığı dronlar ile mücadele verdi.
STM aynı zamanda, kendi standında, WDC yarışmasının birebir simülasyonu olan “Survivor Drone” etkinliğini düzenledi. Ziyaretçiler, bu etkinlikte, zorlu dron yarışlarını deneyimleme fırsatı yakaladı.
