Alper ÇALIK / a.calik@savunmahaber.com
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), 2021 yılı Aralık ayı için ihracat verilerini açıkladı ve böylece, savunma ve havacılık sanayisinin 2021 yılındaki ihracat performansı da ortaya çıktı. Sektörün 2021 yılındaki toplam ihracatı, bir önceki yıla göre yüzde 41,5 oranında artarak, 3 milyar 224 milyon 786 bin dolar olarak gerçekleşti. Bu rakam; Türk savunma ve havacılık sanayisinin 1 yılda yaptığı en yüksek ihracat olarak tarihe geçerken, açıklanan veriler, bir dizi istatistiği de gözler önüne serdi.
TİM verilerine göre, savunma ve havacılık sektörünün Aralık ayı ihracatı, 433 milyon 9 bin dolar olarak kayıtlara geçti. Bu rakam; 2020’nin aynı ayında, 279 milyon 512 bin dolar; 2019’un aynı ayında, 288 milyon 660 bin dolar; 2018’in aynı ayında ise 253 milyon 496 bin dolar olarak açıklanmıştı. 2021 Aralık ayındaki 433 milyon 9 bin dolarlık rakam ayrıca, sektörün 1 ay içerisinde gerçekleştirdiği en yüksek ihracat olması yönüyle de dikkat çekiyor.
Sektör, Salgının Etkilerinden Kurtulmaya Çalışıyor
Son 5 yıl için sektörün yıllık bazda ulaştığı ihracat rakamları ve bunların bir önceki yıllara göre değişimi ise Tablo 1’de görüldüğü şekilde sıralandı. Buna göre sektör, 2021 yılında toplam ihracatını, 2020’ye kıyasla %41,5 oranında arttırdı. 2020 yılındaki ihracat ise bir önceki yıla göre yüzde 17 oranında düşüş yaşamış ve sektör otoriteleri tarafından bu durumun başlıca sorumlusu olarak COVID-19 salgını işaret edilmişti. Salgının etkisini dışarıda bırakan bir değerlendirmeye göre, 2021 yılı ihracatı, salgının hemen öncesindeki döneme, yani 2019’a kıyasla yüzde 18 oranında yükseldi.
Tablo 1. Türk Savunma ve Havacılık Sanayisinin Son 5 Yıldaki İhracat Rakamları
| Yıl | İhracat Miktarı (Milyon Dolar) | Bir Önceki Yıla Göre Değişim |
| 2021 | 3.224,8 | %41,5 |
| 2020 | 2.279,0 | -%17 |
| 2019 | 2.741,0 | %35 |
| 2018 | 2.035,3 | %17 |
| 2017 | 1.739,5 | %4 |
Savunma ve Havacılık, 27 Sektör Arasında 16. Oldu
TİM tarafından açıklanan bilgiler arasında, diğer sektörler tarafından gerçekleştirilen ihracata ilişkin rakamlar da yer aldı. Savunma ve havacılık sanayisi, Türkiye’nin 2021 yılındaki yaklaşık 206 milyar dolarlık ihracatının yüzde 1,56’sını gerçekleştirdi ve toplam 27 farklı sektör içerisinde, ihracat büyüklüğü ile 16. sırada yer aldı.
Savunma ve havacılık sanayisinin konumu, sadece sanayi sektörleri içerisinde ele alındığında ise 16 farklı sanayi sektörünün yaklaşık 171 milyar dolarlık ihracatının yüzde 1,89’unu gerçekleştirerek 12. sırada yer aldı.
Katma Değer, 2020’ye Göre Arttı; 2019’a Göre Azaldı
2021 yılında, toplamda yaklaşık 63 bin ton ihracat yapan savunma ve havacılık sektörünün kilogram başına ihracat rakamı ise 50,63 dolar/kilogram seviyesinde gerçekleşti. Türkiye’deki tüm sektörlerin kilogram başına ortalama ihracatı ise 1,19 dolar/kilogram olarak kayıtlara geçti. Savunma ve havacılık sanayisi için bu rakamlar, 2020 yılında 47,94 dolar/kilogram olarak; 2019 yılında ise 62,74 dolar/kilogram olarak gerçekleşmişti.
ABD’nin Ardından, Azerbaycan ve Katar Geldi
Savunma ve havacılık sanayisinin 2021 yılında en çok ihracat gerçekleştirdiği 10 ülke, Tablo 2’deki gibi sıralandı. İlk 3 sırada; ABD, Azerbaycan ve Katar yer aldı. İhracat yapılan ülkeler, detayları Tablo 3’te yer alan bölgeler bazında incelendiğinde ise ilk sırada Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi’nin, 2. sırada Afrika Ülkeleri’nin, 3. sırada ise Bağımsız Devletler Topluluğu’nun yer aldığı görüldü.
Tablo 2. Türk Savunma ve Havacılık Sanayisinin 2021’de En Çok İhracat Gerçekleştirdiği 10 Ülke
| Ülke | İhracat Miktarı (Milyon Dolar) |
| ABD | 1.127,9 |
| Azerbaycan | 202,2 |
| Katar | 180,5 |
| Birleşik Arap Emirlikleri | 161,5 |
| Fas | 159,7 |
| Almanya | 154,6 |
| Etiyopya | 125,9 |
| Ukrayna | 124,3 |
| Bangladeş | 97,7 |
| Fransa | 86,9 |
Tablo 3. Bölgeler Bazında Türk Savunma ve Havacılık Sanayisinin 2021’deki İhracat Rakamları
| Bölge | İhracat Miktarı (Milyon Dolar) |
| Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi | 1.155,0 |
| Afrika Ülkeleri | 460,6 |
| Bağımsız Devletler Topluluğu | 455,4 |
| Avrupa Birliği Ülkeleri | 387,1 |
| Orta Doğu Ülkeleri | 386,8 |
| Diğer Asya Ülkeleri | 216,8 |
| Diğer Avrupa Ülkeleri | 73,8 |
| Uzak Doğu Ülkeleri | 45,5 |
| Diğer Amerika Ülkeleri | 33,5 |
| Okyanusya Ülkeleri | 6,8 |
| Serbest Bölgeler | 3,3 |
| Diğer Ülkeler | 0,1 |
