Uzun yıllar boyunca görev yapan; envanterde kalma süreleri 50 yılı aşabilen suüstü ve sualtı platformlarında kullanılan sistemlere verilen ömür devri desteği, bu platformların güvenilirliğini ve etkinliğini, kayda değer ölçüde etkiliyor. Türkiye’ye ve dünya genelinde 29 ülkeye Savaş Yönetim Sistemleri (SYS) ve Entegre Platform İzleme ve Kontrol Sistemleri (EPKİS) başta olmak üzere çözümler sağlayan YALTES, projenin teklif aşamasından başlayan bütüncül ömür devri desteği yaklaşımıyla kullanıcılar için önemli bir fark yaratıyor. Sahadan gelen geri bildirimler de YALTES’in ömür devri desteğinin sağladığı katma değeri gözler önüne seriyor.
Suüstü ve sualtı platformları, sıklıkla ana üslerinden uzakta görev yapıyor ve uzun seyirlere çıkıyor. Bazen ana üsten binlerce mil mesafe uzakta görev yapması gereken bu platformların, dışarıdan fiziksel olarak bakım-onarım desteği almaları pek kolay olmuyor. Diğer yandan bu platformlar, bazı durumlarda 50 yılı aşan sürelerde envanterde kalabiliyor. Bu tabloda, platformlara verilen ömür devri desteği, kritik bir önem kazanıyor.
YALTES, teslim ettiği ürünlerine verdiği ömür devri desteğini, bütüncül bir bakış açısıyla ele alıyor. Ürünlerini, daha sürecin en başında; güvenilir bir şekilde çalışacak, kolay bakım ve onarım yapılabilecek ve gerektiğinde kolay bir şekilde modernize edilebilecek şekilde tasarlıyor. Böylece YALTES’in ürünleri; sahada kesintisiz ve güvenilir bir şekilde çalışıyor. Çok seyrek rastlanan arıza durumlarında ise hızlı bir şekilde devreye alınabiliyor.
YALTES’in bütüncül ömür devri yaklaşımı, ürünler envantere girdikten sonra ise kullanım süresi boyunca kesintisiz destek, demode donanım ve yazılımların yenilenmesi (obsolescence management) hizmeti ve maliyet-etkin modernizasyon çözümleriyle devam ediyor.
Ömür Devri Desteğiyle İlgili Süreç, İlk Adımda Başlıyor
YALTES, yürüttüğü projelerde, ömür devri desteğiyle ilgili konulara en başından itibaren eğiliyor ve daha teklif aşamasında, ömür devri maliyeti ile ilgili hususları da göz önüne alıyor. Firma, ömür devri desteğiyle ilgili hususların da proje sözleşmesinde yer alması konusunda, tedarik makamlarıyla birlikte çalışıyor. Böylece, son kullanıcının karşısına, ürünler envantere girdikten sonra sürpriz bir konu çıkmıyor.
Projenin başlamasıyla YALTES, tasarım süreçlerinde kullanılacak gereksinimlerde de ömür devri desteğiyle ilgili maddelerin yer almasını sağlıyor. Cihazların mekanik ve elektronik tasarımını, bakım ve onarım faaliyetlerini de göz önünde bulundurarak yapıyor. YALTES ELD Mühendislik Müdürü Veli Haşim Köse, bu noktada, tecrübenin önemli bir fark yarattığını vurguluyor ve şu örneği veriyor: “Kolay erişilebilirlik, tasarım aşamasında üzerinde kafa yorduğumuz, önemli ve kritik bir özelliktir. Bu konuda, YALTES’in uzun yıllara dayanan deneyimlerini ve bugüne kadar aldığı geri beslemeleri kullanarak oluşturduğumuz bir veri tabanımız bulunuyor. Tasarımlarımızı yaparken bu veri tabanından yararlanıyoruz. Böylece, sahada gerçek anlamda kolay erişilebilen; kullanıcılarımızın da takdirini kazanan çözümler sunabiliyoruz.”
YALTES, ürünlerinde, alanında en iyisi olan ve sahada kullanım tarihçesine sahip bileşenleri kullanıyor. Böylece, ürünlerin arızalar arası ortalama zaman (Mean Time Between Failures / MTBF) rakamı, muadillerine göre çok daha yüksek oluyor. Bu rakamın yüksekliği, sistemlerin çok daha az arıza yapması anlamına geliyor. Daha yüksek güvenilirlikle çalışan YALTES ürünleri, bu sayede daha az onarım ve yedek parça gerektiriyor ve son kullanıcı tarafındaki maliyetleri de aşağıya çekiyor.
YALTES, konsol ve kabinetlerinde, ağırlıklı olarak Rafta Hazır Ticari (RAHAT / Commercial off-the Shelf / COTS) ürünler kullanıyor. Böylece, hem güncel teknolojiyi barındıran hem de maliyet-etkin çözümler sunuyor. RAHAT ürünler, güncel teknolojileri takip ederek daha sık güncelleniyor. İleride bir modernizasyon söz konusu olduğunda, RAHAT ürünler, daha gelişmiş çözümlerle değiştirilebiliyor. Konsol ve kabinetler ise RAHAT ürünleri, askeri koşulların çevresel etkilerinden koruyor.
Daha genel bir çerçeveden bakıldığında, YALTES, ürünlerini, ileride gündeme gelebilecek modernizasyon çalışmalarının kolaylıkla yapılabilmesi için modüler bir yapıda tasarlıyor.
YALTES’in, IPC sertifikasına sahip teknisyenleriyle yaptığı üretim ve alt yüklenicilerinden tedarik ettiği bileşenler için uyguladığı kalite standartları da ürünlerinin güvenilirliğini arttıran etmenler arasında bulunuyor.
YALTES’in test, kalifikasyon ve entegrasyon safhalarında yaptığı çalışmalar ise ürünlerinin, üzerinde yer aldıkları platformla uyumlu bir şekilde, yüksek güvenilirlikle çalışacağını ortaya koyuyor. Bu ürünlerin, zorlu testlerden, büyük çoğunlukla ilk seferde geçmesi de ulaşılan kalitenin göstergesi oluyor.
Atılan Sağlam Adımların Karşılığı Sahada Alınıyor
YALTES’in ürünlerinin genelinde ulaştığı MTBF rakamı, ortalama 100 bin saat mertebesinde. Firmanın teslim ettiği ve sahada kullanılan sistemlerin yaklaşık yüzde 85’i, 2022 yılının ilk yarısı itibarıyla hiç arıza yapmadı. Bu rakamlar, YALTES’in, proje başlangıcından teslimata kadar yaptığı faaliyetlerin karşılığı olarak öne çıkıyor.
YALTES, konsol ve kabinetlerinde, ağırlıklı olarak Rafta Hazır Ticari (RAHAT / Commercial off-the Shelf / COTS) ürünler kullanıyor. Böylece, hem güncel teknolojiyi barındıran hem de maliyet-etkin çözümler sunuyor. RAHAT ürünler, güncel teknolojileri takip ederek daha sık güncelleniyor. İleride bir modernizasyon söz konusu olduğunda, RAHAT ürünler, daha gelişmiş çözümlerle değiştirilebiliyor. Konsol ve kabinetler ise RAHAT ürünleri, askeri koşulların çevresel etkilerinden koruyor.
Teslimat Aşamasında Kullanıcıyı Önceliklendiren Yaklaşım
Ürünlerin teslimatı aşamasında gerçekleştirilen faaliyetlerin de ömür devri maliyetlerinin düşürülmesine önemli bir etkisi oluyor. YALTES, ürünlerini sahada kullanacak ve gerektiğinde onların bakım ve onarımını yapacak personele, kullanıcının talep ettiği tüm eğitimleri, uygulamalı olarak veriyor. Bu eğitimleri kurgularken ve verirken, tamamladığı projelerde edindiği deneyimlerden ve sahada görev yapan sistemleriyle ilgili geri bildirimlerden de yararlanıyor. Bu sayede, sistemlerin ömür devri boyunca ortaya çıkabilecek durumları kapsayan, sahada karşılığı olan eğitimleri verebiliyor.
Sistemlerin MTBF değerinin gerçekçi bir şekilde hesaplanması, ihtiyaç duyulacak yedek parça miktarı gibi konuları da doğrudan etkiliyor. YALTES’in MTBF değerini doğru bir şekilde hesaplama konusundaki kabiliyetleri, kullanıcıların, ihtiyacı kadar yedek parça tedarik etmesini sağlıyor.
Uzun Yıllar Süren Kesintisiz Destek
YALTES, ürünleri kullanıcı tarafından kabul edilip envantere alındıktan sonra, onarım ve yenileme hizmetlerini, garanti süresince ücretsiz olarak veriyor. Garanti süresi bittiğinde ise kullanıcı; ürünlerle ilgili gerekli eğitimleri almış, ihtiyacı olduğu öngörülen yedek parçalara sahip, ürünleri kullanarak tanımış bir konuma ulaşıyor. Bu tabloda, kullanıcının YALTES’in desteğine ihtiyaç duyacağı durumlar ortaya çıkarsa da firma, kesintisiz destek vermeye devam ediyor. Gerektiğinde bir onarım ekibini platforma göndererek de ürünlerine gereken ömür devri desteğini veriyor.
YALTES, GENESİS projesi için ürettiği ve teslim ettiği ilk ürünler olan konsol ve kabinetler de dâhil olmak üzere kullanımdaki tüm ürünlerini desteklemeye devam ediyor. Firma, talep edilmesi halinde, bu ürünlerde yer alan demode alt sistemleri, birebir aynı arayüzlere ve fiziksel özelliklere sahip modern muadilleri ile değiştirmeye de hazır.
Resmi İşlemler, YALTES’in Verdiği Desteğin Hızını Kesmiyor
Envantere girmiş platform ve sistemlerde, kullanıcının, bazı durumlarda üretici firmanın verebileceği acil desteğe de ihtiyacı olabiliyor. Diğer yandan son kullanıcının tabi olduğu mevzuat, işlemlerin daha yavaş ilerlemesine neden olabiliyor. Yılların verdiği tecrübe ile bu durumlara alışık olan YALTES, sahadaki kullanıcının talep ettiği hızı sağlayabiliyor. YALTES, bu tür durumlarda, çoğunlukla resmi talep kendisine gelmeden ihtiyaç duyulan desteği vermiş oluyor. Bazı durumlarda, firmanın verdiği destek, taleple aynı gün tamamlanıyor.
Köse, YALTES’in bu yaklaşımının, kullanıcı için önemli bir katma değer sağladığının altını çiziyor: “Türkiye, özgün çözümlerini geliştirmeden önceki dönemde, Deniz Kuvvetleri Komutanlığının, yurt dışındaki bir firmanın desteğine ihtiyaç duyduğu basit bir bakım ya da onarım için uzun süre beklediği durumlar yaşandığını biliyoruz. Bazı ekip arkadaşlarımız da bu tür olayların birebir tanığı durumunda. YALTES olarak, bizim ürünlerimizde böyle durumların yaşanmaması, her zaman öncelik verdiğimiz konulardan biri oldu. Yerli ya da yabancı, tüm kullanıcılarımızın, ihtiyaç duydukları desteği, mümkün olan en kısa zamanda alması, bizim asla vazgeçmeyeceğimiz çalışma prensiplerimizden biri ve öyle kalmaya da devam edecek.”
Ömür Devri Desteği, YALTES için Bir Ekip İşi
YALTES, kullanıma girmiş ürünleri için ömür devri desteğini, saha sorumlusu teknik elemanlarıyla veriyor. Platformlara entegrasyon sürecinde görev alan; hem YALTES ürününü hem de ilgili platformu tanıyan; entegrasyon sırasında yaşananları birinci elden bilen YALTES personeli, bu bilgi ve birikimiyle gereken desteği en iyi şekilde verebiliyor. Kullanıcı, bir destek ihtiyacı olduğunda, YALTES’e istediği zaman ulaşabiliyor.
Destek talebiyle ilgili yapılacak işlemlerin standart uygulamaların dışına çıkması durumunda ise YALTES, tasarım ekiplerini de hızlıca devreye alarak ihtiyaç duyulan çözümü hazır hale getiriyor.
Modernizasyona Sistematik Yaklaşım
Modernizasyon, ömür devri desteğinin kritik aşamalarından birini oluşturuyor. İdeal bir modernizasyon çalışmasının; gelişen tehdit ve ihtiyaçlar kapsamında platformun etkinliğin korumak ve ileri taşımak, maliyet-etkin bir çözüm sunmak, proje takvimini kısa tutarak platformun kullanım dışı kaldığı zamanı kısaltmak başta olmak üzere bir dizi parametre arasında bir ödünleşme (trade-off) yapması ve en uygun (optimum) çözümü sunması beklenir. Böyle bir çözümü sunmak ise -yine ideal koşullarda- aslında platformun tasarımıyla başlayan bir süreci kapsıyor ve gerekli hazırlıkların zamanında yapılmasını gerekli kılıyor. YALTES de tam olarak bunları yapıyor.
Askeri platformların uzun kullanım süreleri ve teknolojinin hızlı gelişimi, bu platformlar üzerindeki sistemlerin zaman içinde demode hale gelmesine neden olabiliyor. Demode olan birimlerin, aynı arayüzlere ve aynı fiziksel özelliklere sahip bir alternatifle değiştirilmesi, platformun geri kalanını etkilemeyen, en uygun ve maliyet-etkin çözüm olarak öne çıkıyor. YALTES, ürünleri için 6 aylık periyotlarla demodelik raporları hazırlıyor. Rapor çalışması sayesinde, demode olan ya da yakın zamanda olabilecek birimler belirleniyor; bunlar için ne gibi alternatifler geliştirilebileceği araştırılıyor. Bazı durumlarda, henüz bir talep gelmeden demodelik sorununu çözecek çözüm de geliştirilmeye başlanıyor. Böylece YALTES, kullanıcı tarafından modernizasyon ihtiyacı bildirildiğinde, teknik çözümü hazır bir şekilde harekete geçebiliyor.
Köse, demodelik yönetimiyle ilgili çalışmalarına dair şu örneği veriyor: “YALTES’in ilk dönemlerinde ürettiğimiz konsollardaki ekranların girişleri, eski analog, VGA girişlerdi. Bunlar, gelişen teknolojiyle yerlerini sayısal girişlere bıraktı. Biz, bütün ekranlarımızı, hem sayısal hem analog giriş olacak şekilde tasarlıyoruz. Böylece bunlar, hem eski tip konsollarda, modernizasyon kapsamında kullanılabiliyor hem de yeni projelerde görev alabiliyor. Örneğin, bu ekranları, Bangladeş için yaptığımız modernizasyonda kullandık ve eski tip konsollara entegre ettik. Bunu, konsolların yapılarını değiştirmeden ya da onları gemiden sökmeden, ek bir kablaj da gerekmeden başardık.”
YALTES’in ürünlerini modüler bir yapıda tasarlaması da modernizasyon çalışmalarında önemli bir fark yaratıyor. Modüler yapıların, alt birimleri (LRU) değiştirilerek modernize edilebilmesi, sahada büyük büyük kolaylık sağlıyor.
YALTES’in sunduğu modernizasyon çözümleri, konsol ve kabinet gibi birimler özelinde, kolayca ve hızlı bir şekilde uygulanabiliyor. Firmayı sınırlandıran en önemli etken ise bu birimleri ve platform üzerindeki diğer birçok birimi birbirine bağlayan ağ altyapısı. Ağ altyapısının düşük bir bant genişliğine sahip olması, modern ve daha çok bant genişliği talep eden donanım ve yazılımın kullanımını sınırlayabiliyor. Ağ altyapısı, platformun geneline yayılan kılcal damarlar gibi olduğu için ancak büyük çaplı bakım çalışmalarında güncellenebiliyor.
YALTES’in Verdiği Hizmetin Ayrıcalıklarından, Yurt Dışı Kullanıcılar da Yararlanıyor
YALTES, yurt dışındaki kullanıcılarına da yurt içinde sunduğu ömür devri desteğini veriyor. Firmanın Bangladeş Deniz Kuvvetleri için yaptığı modernizasyon çalışması, güncel bir örnek olarak öne çıkıyor. Yazılım mühendisi, test-entegrasyon mühendisi, teknisyen gibi farklı profildeki YALTES çalışanları, ihtiyaç oldukça yerinde destek vererek bu modernizasyon çalışmasının başarıyla yürütülmesini sağladı.
YALTES, Uzaktan Destek için Hazır
Bir ağ altyapısı üzerinden verilen uzaktan destek, askeri platformlar için de gündemde yer etmeye başlayan bir konu. YALTES, son yıllarda bu konuda çalışmalar yürütüyor ve hazırlıklar yapıyor. YALTES’in hazırladığı çözüm, askeri kriptoloji özel firmalara açık olmadığı için bu aşamada endüstriyel güvenlik yöntemlerini kullanıyor. YALTES, yüksek güvenlik sağlayan bu çözümle uzaktan destek verebileceğini, sahada da göstermiş durumda. Bu kapsamda YALTES, hem klasik platformlar hem de insansız deniz araçları için uzaktan destek verebiliyor.
Köse, yine de tüm sürecin, silahlı kuvvetlerin tercihleri doğrultusunda şekilleneceğine dikkat çekiyor: “YALTES olarak, hem teknik altyapı hem de kullanım konseptiyle ilgili hazırlıklarımızı yaptık. Uzaktan desteğin, EPKİS gibi kritiklik seviyesi nispeten düşük sistemler için daha öncelikli olarak kullanılabileceğini; ayrıca operasyonda olmayan, limanda bakım gören platformlarda da kullanılabileceğini öngörüyoruz. Kuşkusuz nihai karar, silahlı kuvvetlerin olacaktır. Bazı uluslararası kullanıcılarımız, özellikle yazılım modifikasyonlarıyla kullanıcı arayüzünün güncellenmesi ya da ek bazı işlevlerin eklenmesi gibi konularda bizden uzaktan destek alıyorlar. Bazı kullanıcılarımız ise henüz bu konuda adım atmaya hazır değil. Yine de YALTES, her zaman olduğu gibi hazırlıklarını önceden tamamladı ve ihtiyaç ortaya konulduğunda, en hızlı şekilde harekete geçmeye hazır.”
Ömür Devri Desteği, YALTES’in Faaliyetlerinde Önemli Bir Yer Tutuyor
YALTES, geçmişte Gabya Sınıfı Fırkateyn GENESİS Modernizasyonu’nda olduğu gibi günümüzde de BARBAROS sınıfı fırkateynlerin ve PREVEZE sınıfı denizaltıların yarı ömür modernizasyon projelerinde önemli görevler üstleniyor. Diğer yandan, YALTES’in kuruluşundan bu yana ürün teslim ettiği platformların yarı ömür modernizasyonu zamanları da yaklaşıyor ve bu modernizasyonları konu alan projelerin, önümüzdeki dönemde başlatılması bekleniyor. YALTES de hazırlıklarını, bu projelerde maliyet-etkin çözümleri, hızlı bir şekilde verebilecek şekilde sürdürüyor. Bu projeler hayata geçtiğinde, YALTES, cirosunun yüzde 30 ila 40’ını, ömür devri desteği faaliyetlerinden elde etmeyi hedefliyor.
