YALTES’in Entegre Platform Kontrol ve İzleme Sistemi (EPKİS) çözümü, deniz platformlarının her an göreve hazır olmasını ve görevini etkin bir şekilde yerine getirmesini sağlayan, kritik bir sistem olarak öne çıkıyor. EPKİS, Türkiye’nin yanı sıra 5 tane de dost ve müttefik ülke tarafından, farklı sınıflardaki 50’nin üzerinde deniz platformuna entegre edilmek üzere tercih edildi ve bunların büyük çoğunluğu envantere girdi. YALTES, bir yandan EPKİS’e yeni kabiliyetler kazandırırken bir yandan da EPKİS’in denizaltılarda ve insansız platformlarda kullanımına yönelik çalışmalar yapıyor.
Deniz muharebelerinde gözler; algılayıcılar, karar vericiler ve silahlar üzerinde olur. Tipik bir angajmanda; algılayıcılar hedefi tespit eder, hedefin vurulmasıyla ilgili karar verilir ve silah ateşlenir. Bu senaryonun arka planında ise algılayıcılara ve savaş yönetim sistemine elektrik gücünün sağlanması, elektronik birimlerin soğutulması, sistemlere ihtiyaç duydukları verinin beslenmesi, platformun stabilizasyonunun sağlanması ve benzeri bir dizi işlev yerine getirilir. Arka planda kalan bu işlevlerin büyük bölümü, Türkiye’de ve dünya genelinde, 50’yi aşkın platformda, YALTES’in EPKİS çözümü ile ele alınıyor.
EPKİS, en kısa tanımıyla bir deniz platformunun izlenmesi ve kontrol edilmesi işlevlerini yerine getiriyor. Bu işlevler, çeşitli süreçlerin otomasyonunu da kapsayabiliyor. İşlevlerin kapsamı ve otomasyonun derecesi ise son kullanıcının tercihlerine göre belirleniyor. Örneğin, bazı son kullanıcılar, bir alt sistemin sadece izlenmesini ve o alt sistemle ilgili değerlerin ekranlarda gösterilmesini tercih ederken başka bir son kullanıcı, bu alt sistemin operatör tarafından ve EPKİS üzerinden kontrol edilebilmesini, bir diğer son kullanıcı ise bu kontrolün EPKİS tarafından, otomatik olarak yapılmasını talep edebiliyor.
EPKİS’in üstlendiği izleme ve kontrol işlevleri arasında; alarmların yönetilmesi, yangın ve hasar kontrolü, kapalı devre video yayınının (CCTV) kontrolü ve dağıtımı, platformun stabilitesinin hesaplanması, tahrik sisteminin kontrolü ve güç sistemi yönetimi de yer alıyor.
EPKİS, platform geneline dağılmış donanımlarıyla gerekli bilgileri topluyor, bu bilgileri yazılımıyla işleyerek kullanıcıya gösteriyor ve otomasyon algoritmalarıyla ya da kullanıcının girdileriyle platformun çeşitli sistemlerine gerekli komutları iletiyor. Gemi personeli, EPKİS sayesinde, gemi ve alt sistemleriyle ilgili durumsal farkındalık kazanıyor.
EPKİS, Platformun Her Yerinde
EPKİS, platformun geneline yayılmış donanımlardan ve bunlar üzerinde koşan yazılımdan oluşan bir sistem. EPKİS donanımlarının bulunduğu yerlerin başında, platformun kontrol merkezleri yer alıyor. Suüstü platformlarda köprüüstünde, sualtı platformlarında ise santralde yer alan gemi kontrol merkezinde, EPKİS’in entegre köprüüstü/santral konsolu bulunuyor. Makina kontrol odasında yer alan hasar kontrol merkezinde ise makina kontrol konsolu bulunuyor.
Bu iki ana konsolun yanı sıra platformun boyutlarına göre sayıları 2 ya da 3 olabilen hasar kontrol bölgelerinde yer alan hasar kontrol istasyonlarında da EPKİS’in hasar kontrol konsolları ve panelleri bulunuyor.
Köprüüstü ve makina kontrol odasındaki yangın algılama panelleri de EPKİS’in donanımları arasında yer alıyor. EPKİS’in kapsamında yer alan CCTV ve çeşitli algılayıcılar ise platformun geneline yayılıyor.
YALTES Proje Yöneticisi Nihat Süer, EPKİS’in donanımlarının dağılımını, “EPKİS, platformun her yerindedir.” cümlesiyle özetliyor.
Karar Alıcılar için Karar Destek Sistemi
EPKİS, her seviyeden kullanıcıya, platformla ilgili görmeleri gereken bilgileri, kullanımı kolay arayüzlerle ve anlaşılması kolay gösterimlerle sunuyor. Bu yönüyle de aynı zamanda önemli bir karar destek sistemi işlevi görüyor.
Türk Deniz Kuvvetlerinde görev yaparken, 2010 yılında, TCG HEYBELİADA’nın (F-511) ilk başçarkçısı olarak YALTES’in EPKİS’i PİKET 3000’i kullanan Süer, gemilerin yürüttüğü görevlerin tüm süreçlerinde EPKİS’in de rol aldığının altını çiziyor: “Harp, bir deniz platformu için harici ve dâhili harp olarak ele alınır. Harici harp, algılayıcılar ve silahlarla ilgilidir. Algılayıcılardan gelen bilgiler sürekli takip edilir, durumsal farkındalık yaratılır ve kararlar verilir. Bunlar, YALTES’in savaş yönetim sistemi ürün grubu kapsamında yer alıyor. Dâhili harp ise geminin harbe hazır tutulmasıyla ilgilidir. Geminin sistemleri ve kritik parametreleri izlenir, gerekli müdahaleler yapılır. Dâhili harp kapsamında en önemli araç, kuşkusuz EPKİS’tir. Hem ihtiyaç duyulan verileri gösterir hem de kontrol işleviyle gerekli müdahalelerin yapılmasını sağlar. Bu açıdan bakıldığında, EPKİS’in etkin ve güvenilir bir şekilde çalışması, bir geminin görevini yerine getirebilmesinin başlıca şartlarından biridir. EPKİS, tam anlamıyla arka planda kalan, görünmeyen; ama oyunu yöneten kahramanlardan biridir diyebiliriz.”
6 Ülke; Farklı Sınıflarda 50’yi Aşkın Platform
YALTES’in EPKİS çözümü PİKET 3000, Türkiye ve 5 tane daha dost ve müttefik ülke tarafından, farklı sınıflarda 50’nin üzerinde platform için tercih edildi. EPKİS’in entegre edildiği ya da edileceği 50’yi aşkın platform arasında; fırkateynler, korvetler, açık deniz karakol gemileri, karakol gemileri, hücumbotlar ve farklı tonajlardaki yardımcı gemiler yer alıyor. YALTES’in ölçeklenebilir ve uyarlanabilir bir çözüm olarak sunduğu EPKİS, hem muharip hem yardımcı gemilerde, ayrıca hem büyük tonajlı hem de düşük tonajlı platformlarda etkin bir şekilde görev yapabileceğini gösterdi.
YALTES’ten Rekabetin Önüne Geçen Çözümler
EPKİS ve benzeri çözümlerin üstlenmesi beklenen işlevleri, sağlayacakları karar desteğini ve otomasyon seviyesini, son kullanıcılar belirliyor. Dünya üzerinde farklı silahlı kuvvetlerin bu konularda farklı tercihleri olabiliyor. Örneğin, EPKİS benzeri bir çözüm, çok ileri bir otomasyon teknolojisine sahip olsa bile son kullanıcı bu seviyede bir otomasyonu tercih etmiyorsa bu teknoloji, bir avantaj olmaktan çıkıyor. Bu açıdan bakıldığında EPKİS ve benzeri sistemlerin arasındaki farklılıklarda, teknoloji ön planda yer almıyor. Diğer yandan son kullanıcının gereksinimleri karşılayabilen sistemleri; esnek, hızlı ve maliyet-etkin bir şekilde ortaya koyabilmek, önemli bir fark yaratıyor. Bu ortamda YALTES, platforma ve kullanıcı gereksinimlerine göre uyarlanabilen terzi usulü çözümleri sağlayarak rekabette öne çıkıyor.
YALTES EPKİS Ürün Hattı Lideri Ozan Güncan, bu süreçte, hem ne istediğini bilen hem de yönlendirmeye ihtiyaç duyabilen son kullanıcılarla çalıştıklarını belirtiyor: “Ekibimiz, tecrübesi ve birikimiyle ne istediğini bilen son kullanıcılarla aynı dili konuşabiliyor; yönlendirmeye ihtiyaç duyan son kullanıcılara ise en uygun seçenekleri sunabiliyor. Üst düzey gereksinimleri son kullanıcı belirlese de özellikle teknik tarafta, sözleşme sınırları içinde kalmak şartıyla, sistemin ömür devrinde avantaj sağlayacak her konuya dokunuyoruz. Teknoloji ve bileşen seçimlerimizi, bu anlayışla değiştirebiliyoruz.
Teslim ettiğimiz her bir EPKİS, yüksek güvenilirliğiyle, üzerinde yer aldığı platformun her görev için her an hazır olmasını sağlıyor ve bu standardını ömür devri boyunca koruyabiliyor. Bu da rakiplerimizden ayrıldığımız önemli bir diğer nokta.”
YALTES, EPKİS çözümlerinin yazılımını kendisi geliştiriyor. Donanımlarını ise iş ekosistemiyle birlikte ortaya koyuyor. YALTES’in, denenmiş ve sahada kendini ispat etmiş bileşenler konusundaki geniş veri tabanı ve güvenilir tedarik zinciri, firmanın en uygun donanım çözümlerini sunabilmesini sağlıyor.
EPKİS Gelişimini Sürdürüyor
YALTES, EPKİS’e, son kullanıcıların talepleri doğrultusunda yeni işlevler kazandırmaya devam ediyor. Bunlardan biri de bir yurt içi proje kapsamında eklenen tekne yapısal sistemi. Platformun mukavim elemanları üzerine yerleştirilen gerilim algılayıcılarıyla yorulmayı izleyen ve kaydeden sistem, acil durumlarda kullanıcıya alarm verebiliyor. Aynı zamanda platformun periyodik bakımı sırasında incelenmesi gereken noktaları belirleyebiliyor. Hatta periyodik bakımın daha erken yapılması gerektiği ya da daha geç yapılabileceğiyle ilgili de veri sunabiliyor.
Sırada Denizaltılar Var
YALTES, denizaltılara yönelik EPKİS çözümüyle ilgili Ar-Ge çalışmalarını sürdürüyor. EPKİS, sağlayacağı otomasyonla, denizaltılarda personel sayısının azaltılabilmesinin önünü açma potansiyeline sahip. Daha az personel; denizaltının boyutları, iç yerleşimi, sualtında kalma süresi ve ömür devri maliyetleri başta olmak üzere bir dizi parametreyi etkiliyor. Bu tabloda, personel sayısının azalması, bir kuvvet çarpanı haline geliyor.
Denizaltılara yönelik EPKİS’in, dalış ve seviye koruma gibi gelişmiş işlevler içermesi de gündemde yer alıyor. YALTES Sistem Mühendisi Fırat Yangözoğlu, bu konuda son kullanıcı tercihlerinin belirleyici olacağının altını çiziyor: “Son kullanıcının tanımladığı konseptler, sahip olduğu birikim ve tecrübe ve ortaya koyacağı tercihler, otomasyon seviyesini de belirleyecek. Diğer yandan YALTES olarak, dünya üzerinde farklı son kullanıcılarla çalışıyoruz ve her birinin farklı ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde uyarlanabilen çözümler geliştirme konusunda önemli bir birikime sahibiz. Denizaltılara yönelik EPKİS ile ilgili çalışmalarımızı da bu perspektifle yürütüyoruz. Farklı kullanıcı taleplerine cevap verebilecek çözümler ortaya koymamızı sağlayacak Ar-Ge çalışmalarını şimdiden yapıyoruz.”
YALTES’in denizaltılara yönelik EPKİS ile ilgili çalışmalarında, mini denizaltılar ve otonom denizaltılar (insansız denizaltılar) da kapsamda yer alıyor.
YALTES, İnsansız Platformlara da Çözümler Sunuyor
YALTES’in EPKİS çözümü, Türkiye’de tasarlanıp üretilen bir insansız suüstü platformunda kullanıldı ve platformun başarıyla geçtiği testlerde görev yaparak kendini ispatladı. EPKİS’in bileşenleri, hem platformun hem de karada konuşlu kontrol istasyonunun üzerinde görev yaptı.
YALTES, bu çözümü, kendi iç Ar-GE çalışmalarıyla geliştirdi. YALTES Test ve Entegrasyon Uzmanı Alaaddin Bilir, firmanın, Türkiye’deki insansız deniz platformları için EPKİS sınıfında bir çözüm sunan tek firma olduğunun altını çiziyor.
Hedef, Yeni Teknolojiler ve Yeni Platformlar
YALTES, bir yandan mevcut projelerini yürütürken, diğer yandan da önümüzdeki on yıllarda kullanılacak teknolojilere ve ortaya çıkacak son kullanıcı ihtiyaçlarına odaklanıyor. Yapay zekâ, bu teknolojiler arasında yer alıyor. YALTES Yazılım Mühendisi Şahin Atam, geleceğe dair şunları söylüyor: “EPKİS sınıfındaki sistemler, izleme işlevini, ilk ortaya çıktıklarından beri yerine getiriyorlar. Kontrol işlevi, bu sistemlerin sağladığı katma değeri bir üst seviyeye taşıyor ve otomasyonun önünü açıyor. Bundan sonraki aşamanın öğrenme işlevi olacağını öngörüyoruz. Biz de çalışmalarımızı bu konu üzerinde sürdürüyoruz.”
YALTES’in daha genel perspektifteki hedefleri ise daha hafif, daha maliyet etkin, daha iyi insan-makine arayüzüne sahip, daha kolay entegre edilebilen ve daha az enerjiye ihtiyaç duyan çözümler sunmak.
YALTES, projeler cephesinde ise Türkiye’de; başta TF-2000 hava savunma muhribi ve Milli Denizaltı (MİLDEN) projelerinde, insansız platformlara yönelik projelerde ve kamu ve özel tersanelerde yürütülecek diğer yurt içi ve yurt dışı platform inşa projelerinde, EPKİS çözümleriyle görev almayı hedefliyor.
YALTES Test ve Entegrasyon Uzmanı Atilla Koşyer, önümüzdeki dönemle ilgili şunları kaydediyor: “EPKİS çözümlerimizi; gücünü kendinden alan, tüm çözümleri kendi dinamikleriyle tasarlayan, tecrübeli bir ekiple ortaya koyuyoruz. Bu ekip, bugüne kadar elde ettiği başarılarla, güzel bir gelecek yazacak.”
